Όταν το παιδί σας είναι πολύ αυστηρό με τον εαυτό του

Ακούμε παιδιά να λένε αρνητικά πράγματα για τον εαυτό τους όλην την ώρα: "Είμαι τόσο χαζός!", "Δεν αρέσω σε κανέναν!". Και φυσικά "Είμαι χοντρός!" ή "Είμαι άσχημη!". Μερικές φορές αυτά είναι κλισέ ατάκες ή απόπειρες να αλειεύσουν κάποιο καθησυχαστικό λόγο. Οι φράσεις αυτές μπορεί να είναι άκακες. Αλλά αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν αρνητικό αυτοδιάλογο μπορεί να αντανακλά μια ανθυγιεινή τάση των παιδιών να σκέφτονται το χειρότερο για τον εαυτό τους και μπορεί να οδηγούν ή να είναι ένα σημάδι κάποιου πιο σοβαρού θέματος.
Τι είναι ο αυτοδιάλογος;
Ο αυτοδιάλογος είναι στην ουσία ο εσωτερικός μας μονόλογος, εξηγεί η Rachel Busman, PsyD, κλινική ψυχολόγος. Μπορεί να είναι ένας τρόπος να αφηγούμαστε τι συμβαίνει γύρω μας, εξάσκηση στη γλώσσα και καθοδήγηση του εαυτού μας κατά τη διάρκεια μιας εργασίας. 
Ενώ ο αυτοδιάλογος είναι συχνά εποικοδομητικός, μπορεί επίσης να πάρει άλλη τροπή. Όλοι επιδεικνύουμε συμπεριφορά αυτοκριτικής περιστασιακά και αυτό δεν είναι άμεσος λόγος ανησυχίας. Αλλά είναι ωφέλιμο να σκεφτόμαστε γιατί το παιδί μας μπορεί να μιλά υποτιμητικά για τον εαυτό του και πότε αυτό μπορεί να αντανακλά ένα πρόβλημα. 
Γενικευμένη σκέψη
Τα παιδία συχνά κάνουν δηλώνεις για τον εαυτό τους που αντανακλούν μια σκέψη "όλα ή κανένα", εξηγεί η Lisa Brown, PsyD, ψυχολόγος. Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί δεν τα πάει καλά σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου και δηλώνει "Είμαι χάλια στο ποδόσφαιρο!" Όταν αυτού του είδους η γενικευμένη σκέψη επιμένει, υποστηρίζει η ψυχολόγος, μπορεί να επηρεάσει το πώς σκέφτονται τα παιδιά και πώς νιώθουν για τον εαυτό τους γενικά.
Τελειομανία
"Τα παιδιά που θέτουν πολύ υψηλά στάνταρντ για τον εαυτό τους", λέει η Dr. Brown, "είναι πιο πιθανό να εκδηλώνουν αρνητικό αυτοδιάλογο". Αυτοί οι τελειομανείς μπορεί να είναι τόσο αυστηροί με τον εαυτό τους που κακολογούν τον εαυτό τους καθώς προσπαθούν να επιτύχουν τους στόχους τους.
Πολύ κουλ για το σχολείο
Κάποιες φορές η υποτίμηση του εαυτού "Θα πατώσω στο τεστ!" ή "Είμαι τόσο παχύς!" μπορεί να είναι μια μορφή κοινωνικής προστασίας. Ειδικά για τα μεγαλύτερα παιδιά, "η κοινωνική σφαίρα γίνεται πραγματικά σημαντική", δηλώνει η Dr. Busman. Σε κάποιους κοινωνικούς κύκλους, μπορεί να μην είναι κουλ να είσαι έξυπνος και η εμμονή για την εμφάνιση μπορεί να είναι ένας τρόπος να ταιριάξει κάποιος με τα δημοφιλή παιδιά. Ή πιθανόν το παιδί προσπαθεί να προλάβει τους άλλους, κάνοντας το ίδιο αρνητικά σχόλια πρώτο.
Αναζήτηση προσοχής
"Κάποιες φορές", υποστηρίζει η Dr. Brown, "τα παιδιά μπορεί να επιδεικνύουν αρνητικό αυτοδιάλογο, διατυπωμένο φωναχτά, σε μια προσπάθεια να χειριστούν τους άλλους ή σε μια προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή". Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να προσπαθεί να προκαλέσει ενοχές στους γονείς του μιλώντας για το πόσο απαίσιο παιδί είναι και πώς του αξίζει να τιμωρηθεί.
Έλλειψη ανθεκτικότητας
Σε κάποιες περιπτώσεις, η αυτοκριτική σκέψη μπορεί να είναι μια ένδειξη έλλειψης ανθεκτικότητας. "Αν τα παιδιά τακτικά αποκρίνονται στην απογοήτευση με αρνητικό αυτοδιάλογο που είναι δυσανάλογος της συγκεκριμένης απογοήτευσης", λέει η Dr. Brown, "αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αποφυγή των συγκεκριμένων εμπειριών καθώς και στην έλλειψη κινήτρου να επιμένουν παρά τις δυσκολίες".
Εκφοβισμός
Αν ένα παιδί γίνεται στόχος πειραγμάτων, μπορεί να είναι εύκολο για αυτό να εσωτερικεύσει τις προσβολές που απευθύνονται σε αυτό. Η Shawana Palomo, μαμά μιας 17χρονης κόρης, λέει πως ο αρνητικός αυτοδιάλογος της κόρης της εμφανίστηκε όταν ήταν 13 ετών. "Την κορόιδευαν", θυμάται η Palomo, "Μετά από καιρό, εκείνη πίστευε όλα τα άσχημα πράγματα που οι συμμαθητές της έλεγαν για εκείνη. Πάντα έλεγε πόσο άσχημη ήταν." Η κόρη της παραπονιόταν ότι τα χείλη της και η μύτη της ήταν πολύ μεγάλα, τα μαλλιά της πολύ κατσαρά. "Είναι δύσκολο να βλέπεις το παιδί σου να παλεύει με αυτούς τους δαίμονες" μιλά με θλίψη η Palomo.
Πότε να ανησυχήσετε;
Μεμονωμένα, ο αρνητικός αυτοδιάλογος είναι φυσικός και δεν αποτελεί λόγο ανησυχίας. Αλλά μπορεί επίσης να είναι ένδειξη χαμηλής αυτοεκτίμησης, μαθησιακής δυσκολίας, άγχους ή κατάθλιψης. Η Dr.Busman απαριθμεί τα παρακάτω σημάδια που πρέπει να αναζητάμε:
1. Ο αρνητικός αυτοδιάλογος είναι επίμονος και διαβρωτικός. 
2. Δεν βασίζεται στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα, ο γιός σας προσκαλείται σε συναντήσεις για παιχνίδι, αλλά εξακολουθεί να φοβάται ότι κανένας δεν τον συμπαθεί ή πάντα παίρνει άριστα σε τεστ ορθογραφίας, αλλά παραμένει αγχωμένος ότι θα αποτύχει.
3. Επηρεάζει τις σχέσεις του παιδιού και τις επιδόσεις του στο σχολείο.
4. Έχουν αλλάξει τα μοτίβα φαγητού και / ή ύπνου του παιδιού.
5. Το παιδί κάνει επίμονες, γενικές "δεν νιώθω καλά" δηλώσεις, ενώ απουσιάζουν σωματικά συμπτώματα.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν;
Κάποιοι τρόποι για να απαλλάξετε το παιδί σας από τις αρνητικές σκέψεις και να το οδηγήσετε μακριά από τον καταστροφικό αυτοδιάλογο είναι οι παρακάτω:
Ακούστε και επικυρώστε το παιδί. Μπορεί να μπαίνουμε στον πειρασμό να αγνοήσουμε τα πρώτα αρνητικά σχόλια του παιδιού, αλλά η Dr. Busman προτείνει να μην περνάμε χωρίς συζήτηση αυτού του είδους τα σχόλια, ακόμα κι αν έχουν ειπωθεί στα "χαζά" ή αν δεν βασίζονται καθόλου στην πραγματικότητα. Αντιθέτως, πρέπει να προσφέρουμε ένα ασφαλές μέρος στα παιδιά όπου μπορούν να εκφράσουν τις ανησυχίες τους και να προσπαθήσουμε να βρούμε τι συμβαίνει.
Προσφέρετε μια ρεαλιστική προσέγγιση. Τόσο η Dr. Busman, όσο και η Dr. Brown μας συμβουλεύουν να μην αντιμαχόμαστε τον επικριτικό αυτοδιάλογο με υπερβολικά αισιόδοξη θετική σκέψη και προτείνουν μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση. Συνεπώς, αν ένα παιδί λέει ότι είναι βέβαιο ότι κανείς δεν θα του μιλήσει την πρώτη μέρα στο νέο σχολείο, δεν πρέπει να απαντήσετε "Η πρώτη μέρα στο σχολείο θα είναι υπέροχη και θα κάνεις χίλιους φίλους!" Αντί αυτού, μπορείτε να πείτε "Η πρώτη μέρα του σχολείου μπορεί να είναι λίγο φοβιστική, αλλά μόλις βρεις τα πατήματά σου θα κάνεις κάποιους φίλους και σιγά σιγά θα το αγαπήσεις."
Θέστε το στο σωστό πλαίσιο. Η Dr. Brown σημειώνει ότι οι ενήλικες μπορούν να βοηθήσουν μιλώντας με τα παιδιά με έναν τρόπο που θέτει στο σωστό πλαίσιο την εμπειρία και προσφέρει μια ευρύτερη προοπτική. Βοηθήστε τα να εντοπίσουν ακριβώς τι τα αναστάτωσε, εξηγεί, ή κάντε τα να φτιάξουν μια τέτοια δήλωση αυτοκριτικής και να αναγνωρίσουν ότι μια κακή εμπειρία δεν σημαίνει ότι είναι χειρότερος σε κάτι.
Θέστε το παράδειγμα για ρεαλιστικό και θετικό αυτοδιάλογο. Δοκιμάστε να σταματήστε να κάνετε αυτοκριτικές δηλώσεις για τον εαυτό σας κι εσείς. Μην εμμένετε στα λάθη που κάνατε ή να μην ανησυχείτε φωναχτά για το βάρος σας. Θέλουμε να είμαστε το παράδειγμα για τη θετική αυτοεκτίμηση για τα παιδιά μας. Η Dr. Busman επίσης προτείνει να προσφέρετε ιστορίες από τη δική σας ζωή που έχουν σχέση με όσα βιώνει το παιδί σας. "Είτε είναι ένα ωραιοποιημένο παράδειγμα ή μια εντελώς πραγματική ιστορία", δηλώνει, "είστε το πρότυπο για τη μη αγχωμένη διαχείριση και πιο ρεαλιστικό αυτοδιάλογο."
Διορθώστε τα πράγματα. Η Dr. Brown επίσης σημειώνει ότι το να πιάσετε τον εαυτό σας στη μέση ενός αρνητικού σχολίου μπορεί να δημιουργήσει μια πολύτιμη ευκαιρία διδασκαλίας. Ας πούμε ότι καίτε κάτι και φωνάζετε με θυμό "Είμαι χάλια μαγείρισσα!" Συνεχίστε τη συζήτηση μπροστά στο παιδί σας με κάτι όπως "στην πραγματικότητα, είμαι αρκετά καλή σαν μαγείρισσα τις περισσότερες φορές, απλώς χάλασα αυτό το πιάτο, αλλά δεν θα το αφήσω να με σταματήσει από το να μαγειρέψω στο μέλλον!"
Κρατήστε επαφή με το σχολείο. Αν το παιδί σας είναι στο σχολείο, μιλήστε με τους δασκάλους του σχετικά με όσα ακούτε. Ακούγοντας τη δική τους άποψη μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε μια πιο πλήρη εικόνα. Η Dr. Busman σημειώνει ότι αυτού του είδους οι πληροφορίες μπορεί επίσης να είναι χρήσιμες αργότερα, σε περίπτωση που απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για επαγγελματική αξιολόγηση.
Αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια. Αν η συμπεριφορά επιμένει και επηρεάζει αρνητικά τη ζωή του παιδιού σας ή συνδέεται με άλλες ανησυχητικές αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά, μπορεί να είναι ώρα να αναζητήσετε μια διαγνωστική αξιολόγηση για να μπορέσετε να καθορίσετε τι προκαλεί το πρόβλημα. Η Dr. Busman το αποκαλεί τσεκ απ ψυχικής υγείας και μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τι συμβαίνει και πώς μπορείτε να το αντιμετωπίσετε.

Πηγή: