- ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Συμβουλευτική γονέων:
Δώστε ευκαιρίες στο παιδί, καθώς μεγαλώνει, να μάθει να παίρνει υπεύθυνες αποφάσεις.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Γιατί τα παιδιά δεν δείχνουν «σεβασμό»;
Ένα από τα πιο κοινά σφάλματα που κάνουν οι ενήλικες είναι να εξηγούν στα παιδιά τις προσδοκίες συμπεριφοράς με όρους εννοιών, όπως ο «σεβασμός». Το να λέμε στα παιδιά να δείχνουν σεβασμό συχνά έχει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Αλλά το σφάλμα εδώ το κάνουμε οι ενήλικες που δεν κατανοούμε πώς λειτουργεί το μυαλό των παιδιών.
Κάποια παραδείγματα συμπεριφοράς που ξέφυγε μπορεί να είναι χρήσιμα. Σε μια τάξη δημοτικού σχολείου ο δάσκαλος ζήτησε από κάθε μαθητή να πει κάτι «καλό» για ένα συγκεκριμένο παιδί. Όταν ήρθε η σειρά ενός αγοριού, είπε «Το να σε βλέπω με κάνει να χαμογελάω. Με κάνεις να αισθάνομαι τέλεια.» Και συνέχισε να λέει με πολύ απλό τρόπο «Είσαι τόσο αποτυχημένος που μόνο και που σε σκέφτομαι με κάνει να νιώθω καλύτερα για τον εαυτό μου.»
Σε κάποιο άλλο περιστατικό, ένας νεαρός μαθητής τραμπούκιζε ένα παιδί στο προαύλιο. Ο επόπτης δάσκαλος πήρε τον μαθητή στην άκρη και του μίλησε πολλή ώρα για τη σημασία του να βοηθάει τους άλλους. Ο μαθητής απλά δήλωσε ότι κατάλαβε και θα συμμορφωθεί. Όταν ο επόπτης τον άφησε, αμέσως ο μαθητής όρμηξε στο ίδιο παιδί και άρχισε να το γρονθοκοπά. Όταν ο επόπτης ανάστατος ρώτησε τον μαθητή γιατί αμέσως μετά τη συζήτησή τους συνέχισε να είναι βίαιος, το παιδί με ειλικρίνεια απάντησε «Δεν καταλαβαίνω. Μου είπατε να βοηθάω. Η πάλη κάνει τους ανθρώπους πιο σκληρούς, οπότε τον βοηθάω.»
Οι αφηρημένες έννοιες, όπως ο σεβασμός, έχουν λίγη σημασία για τα παιδιά.
Μέχρι την ηλικία των 12, η διαδικασία σκέψης μας είναι κυρίως συγκεκριμένη (Stanborough, 2019). Το μυαλό μας απλώς δεν έχει αναπτύξει τη νευρολογική περιπλοκότητα για να είναι ικανό να συλλάβει αφηρημένες έννοιες. Αν προσπαθήσετε να μιλήσετε σε ένα μικρό παιδί για μια ιδέα, όπως η αξιοπρέπεια, για παράδειγμα, μάλλον δεν θα καταφέρετε και πολλά. Στην καλύτερη περίπτωση, θα λάβετε μια αναμασημένη απάντηση με άλλες λέξεις που το παιδί σας δεν καταλαβαίνει πραγματικά.
Ωστόσο, μπορείτε να επιτύχετε τον στόχο επικοινωνίας αν πείτε στο παιδί κάτι σε όρους άσπρο ? μαύρο, όπως: «Όταν βγάζεις τ γλώσσα σου σε άλλα παιδιά, αυτό τα κάνει να νιώθουν άσχημα. Οπότε έχουμε έναν κανόνα: οι γλώσσες μας μένουν μέσα στο στόμα μας.» Το παιδί δεν είναι ικανό να κατανοήσει τι σημαίνει να υποτιμάς την αίσθηση προσωπικής αξιοπρέπειας κάποιου ή την αίσθηση αυταξίας του, επειδή οι έννοιες αυτές δεν είναι συγκεκριμένες. Αλλά το «κράτα τη γλώσσα σου μέσα στο στόμα σου» είναι ξεκάθαρο.
Στο παραπάνω παράδειγμα με το παιδί που «βοηθούσε» στο προαύλιο, ο επόπτης μπορεί να είχε καταφέρει να αποτρέψει τη βίαιη συμπεριφορά του παιδιού, αν είχε χρησιμοποιήσει συγκεκριμένο, κυριολεκτικό λόγο. Αντί να του πει ότι πρέπει να βοηθάει και να δείχνει σεβασμό, μπορούσε να πει «Το σώμα σου πρέπει να αποφεύγει τα σώματα των άλλων.»
Παρεμπιπτόντως, το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τους ενήλικους. Για παράδειγμα, κάποιοι ειδικοί διατυπώνουν την άποψη ότι συναθροίσεις ενηλίκων, όπως θεραπευτικές ομάδες και πανεπιστημιακές τάξεις, αναπτύσσουν τους δικούς τους θεμελιώδεις κανόνες. Αλλά συνήθως επιλέγουν λέξεις όπως σεβασμός, στήριξη κλπ. Και διαμάχες ακολουθούν, επειδή όλοι μας κουβαλάμε μέσα μας ευρέως διαφορετικές ερμηνείες των εννοιών αυτών. Όσα μπορούν να συμβούν μετά από το σημείο αυτό είναι μια πάλη εξουσίας για το ποια από τις ερμηνείες αυτές είναι η «σωστή».
Σε κάποια πλαίσια, όπως τις ταινίες «Ο Νονός», ο σεβασμός φαίνεται να μη σημαίνει τίποτε περισσότερο από φόβο. Συχνά, όταν ένα θύμα ορθώσει το ανάστημά του στον κακοποιητή του, χαρακτηρίζεται η συμπεριφορά του ως έλλειψη σεβασμού. Σε άλλα πλαίσια, ο σεβασμός μπορεί να γίνει κατανοητός ως συμμόρφωση σε κάποια αυθαίρετη κοινωνική προσδοκία. Ένα παράδειγμα αυτού είναι η παράδοση να βγάζουμε το καπέλο μας κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου. Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί το να δείχνουμε τα μαλλιά μας επιδεικνύει σεβασμό, ενώ το να τα καλύπτουμε όχι. Στην περίπτωση αυτή, ο σεβασμός ορίζεται ως η πράξη αυτή καθαυτή.
Ο σεβασμός, ό,τι κι αν είναι, πρέπει να κερδίζεται.
Ο σεβασμός κερδίζεται μέσα από πρακτικές, όπως την επίδειξη συμπόνοιας και τη μείωση των δεινών των άλλων. Ακόμα και ο σεβασμός που αναμένεται να έχουμε για τους γονείς μας βασίζεται στην υπόσχεση ότι θα ζουν μαζί μας, θα παρέχουν για εμάς και θα μας ενθαρρύνουν κατά την παιδική μας ηλικία. Όταν οι ενήλικες δεν τηρούν τις υποσχέσεις αυτές προς τα παιδιά τους, έχουν παραιτηθεί του όποιου σεβασμού που τους οφείλεται. Αλλά ένας τρόπος που μπορούμε πραγματικά να σεβαστούμε τα παιδιά μας είναι να κατανοήσουμε τους αναπτυξιακούς περιορισμούς και να επικοινωνήσουμε τους κανόνες και τις προσδοκίες με έναν τρόπο που θα μπορέσουν τα παιδιά να κατανοήσουν.
Πηγή:
https://www.psychologytoday.co
