Σχολικό άγχος και άρνηση

Είναι φυσιολογικό για τα παιδιά και τους νέους να ανησυχούν για κάτι που συμβαίνει στο σχολείο. Για παράδειγμα, κατά τη φοίτηση σε ένα νέο σχολείο ή κατά τη διάρκεια των εξετάσεων. Μερικές φορές, ωστόσο, το σχολείο μπορεί να γίνει απαιτητικό, αγχωτικό ή οδυνηρό για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Εάν το παιδί σας αισθάνεται άγχος για το σχολείο ή δεν είναι σε θέση να πάει, μπορεί να είναι εξαντλητικό και για τους δύο σας. Τα πρωινά ειδικότερα μπορεί να γίνουν πραγματικά αγχωτικά για όλη την οικογένεια, καθώς προσπαθείτε να εξισορροπήσετε τα συναισθήματα του παιδιού σας με την ανάγκη να το πάτε στο σχολείο και να συνεχίσετε με τις άλλες σας υποχρεώσεις, όπως η δουλειά. Ακόμα κι αν καταφέρετε να το πάτε ως την πύλη του σχολείου, γνωρίζετε πόσο δύσκολη θα είναι η ημέρα ή ότι θα αντιμετωπίσετε το ίδιο πρόβλημα αύριο το πρωί.

Αν βρίσκεστε σε αυτήν την κατάσταση, παρακάτω παρουσιάζονται συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να διερευνήσετε τι συμβαίνει με το παιδί σας, να κάνετε αλλαγές στο σχολείο που μπορούν να βοηθήσουν και να βρείτε την υποστήριξη που χρειάζεστε αν το παιδί σας δεν μπορεί να πάει σχολείο.

Τι κάνει τους νέους να νιώθουν άγχος για το σχολείο;

Οι νέοι μπορεί να νιώθουν άγχος για το σχολείο για πολλούς διαφορετικούς λόγους. Μπορεί να ανησυχούν για το αν θα κάνουν φίλους ή θα ενταχθούν, να βρίσκουν τις σχολικές εργασίες ή τα μαθήματα δύσκολα, να νιώθουν πίεση να μάθουν με έναν συγκεκριμένο τρόπο ή να δυσκολεύονται με τις σχέσεις τους με τους δασκάλους.

Μερικές φορές, το να βιώνουν δύσκολες εμπειρίες εκτός σχολείου, όπως ένα πένθος, μια ασθένεια στην οικογένεια ή το να είναι κάποιο παιδί φροντιστής των μικρότερων αδερφών, μπορεί επίσης να δυσκολέψει ένα παιδί να νιώσει άνετα στο σχολείο.

Για ορισμένους νέους, το σχολικό περιβάλλον δεν είναι κατάλληλο για εκείνους και η προσπάθεια να ενταχθούν σε αυτό μπορεί να δημιουργήσει τεράστιο άγχος. Αυτό μπορεί να συμβαίνει εάν αντιμετωπίζουν προβλήματα με την ψυχική τους υγεία ή έχουν μια νευροδιαφορετικότητα ή μια Ειδική Εκπαιδευτική Ανάγκη, όπως αυτισμό, ΔΕΠΥ, δυσλεξία ή δυσπραξία. Αυτό μπορεί να κάνει το σχολικό περιβάλλον αγχωτικό και εξαντλητικό, ειδικά εάν η δυσκολία ή η ανάγκη τους δεν έχει διαγνωστεί ή δεν υποστηρίζεται επαρκώς.

Μάθετε τι συμβαίνει στο παιδί σας

Μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβετε τι είναι αυτό που κάνει το παιδί σας να αισθάνεται άγχος και το πρώτο βήμα είναι συχνά να το βοηθήσετε να εντοπίσει ακριβώς τι το ανησυχεί. Μόλις κατανοήσετε το πρόβλημα, θα είστε σε πολύ καλύτερη θέση να κάνετε αλλαγές που μπορούν να βοηθήσουν.

Οι νέοι μπορεί να δυσκολεύονται να εξηγήσουν τι προκαλεί τα συναισθήματά τους και μπορεί να μην είναι σε θέση να απαντήσουν σε άμεσες ερωτήσεις όπως «τι συμβαίνει;». Συζητήστε με το παιδί σας, διατηρώντας ένα χαλαρό τόνο για να εξερευνήσετε μαζί τι του προκαλεί άγχος.

Μια χρήσιμη ιδέα είναι η εικόνα ενός παγόβουνου άγχους και σιγά σιγά να αρχίσετε να εξερευνείτε τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια και το προφανές άγχος. Αν φτιάχνετε ένα παγόβουνο άγχους με μικρότερα παιδιά, ίσως θελήσετε να σχεδιάσετε εικόνες πάνω στο παγόβουνο ή να τα ενθαρρύνετε να γράψουν απλές λέξεις. Με μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους, μπορείτε να τους ζητήσετε να γράψουν λέξεις-κλειδιά και φράσεις στο παγόβουνο ή να το κάνετε αυτό ως νοητό χάρτη, με τη λέξη «σχολείο» στη μέση και όλα τα πράγματα που δυσκολεύονται έξω.

Μέσω αυτής της άσκησης, μπορείτε να εντοπίσετε ανησυχίες, όπως η άφιξη στο σχολείο, η θορυβώδης ή υπερβολική ατμόσφαιρα, η σύγχυση στα μαθήματα, η μοναξιά κατά τη διάρκεια της ημέρας ή η άβολη αίσθηση κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων μαθημάτων.

Κάνοντας αλλαγές στο σχολείο

Μόλις καταλάβετε τι συμβαίνει με το παιδί σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το παγόβουνο άγχους ή τον νοητό χάρτη του για να επικοινωνήσετε με το σχολείο και να ζητήσετε συγκεκριμένες αλλαγές.

Να θυμάστε ότι, παρόλο που αυτή η κατάσταση μπορεί να είναι πολύ δύσκολη για εσάς και το παιδί σας, είναι καλή ιδέα να διατηρήσετε μια θετική σχέση με το σχολείο. Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε την υποστήριξη που προσφέρουν οι εκπαιδευτικοί και τυχόν αλλαγές που κάνουν. Αυτό θα σας βοηθήσει να συνεργαστείτε για να βελτιώσετε τα πράγματα για το παιδί σας.

Ακολουθήστε αυτά τα βήματα για να ξεκινήσετε μια συζήτηση με το σχολείο:

Ζητήστε μια συνάντηση με τον δάσκαλο, τον υπεύθυνο καθηγητή ή τον διευθυντή.
Κρατήστε σημειώσεις για το τι θα πείτε εκ των προτέρων. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της συνάντησης, αναφέρετε τα συγκεκριμένα πράγματα που δυσκολεύουν το παιδί σας. Μπορείτε επίσης να ρωτήσετε τον/την εκπαιδευτικό αν έχει παρατηρήσει καταστάσεις που φαίνονται ιδιαίτερα δύσκολες για το παιδί σας.
Αν εσείς και το παιδί σας έχετε ήδη εντοπίσει κάποια πράγματα που μπορεί να βοηθήσουν, ζητήστε συγκεκριμένες αλλαγές. Αν δεν είστε σίγουροι από πού να ξεκινήσετε, μπορείτε να τους ρωτήσετε ποιες αλλαγές μπορεί να προσφέρει το σχολείο.
Κρατήστε σημειώσεις κατά τη διάρκεια της συνάντησης. Συμφωνήστε για τις αλλαγές που θα δοκιμάσετε και επικοινωνήστε μαζί τους αργότερα μέσω email.
Κανονίστε μια μέρα που θα επικοινωνήσετε ξανά για να δείτε αν τα πράγματα έχουν βελτιωθεί. Δώστε αρκετό χρόνο στο παιδί σας για να δοκιμάσει πρώτα τη νέα αλλαγή ή ρουτίνα.
Αν το άτομο με το οποίο μιλάτε δεν βοηθάει, βρείτε κάποιον άλλο που θα το κάνει. Αυτός θα μπορούσε να είναι ο διευθυντής του σχολείου, ένα μέλος του διδακτικού προσωπικού ή ο αναπληρωτής διευθυντής. Αν χρειαστεί, μπορείτε επίσης να παραπέμψετε το πρόβλημα στον διευθυντή ή την Περιφέρεια.

Τι μπορείτε να ζητήσετε από το σχολείο:

Αν το παιδί σας δυσκολεύεται στο να φτάσει στο σχολείο:

Τα μικρότερα παιδιά μπορεί να βρουν χρήσιμο να φτάνουν δέκα λεπτά νωρίτερα και να έχουν μια δουλειά να κάνουν, όπως να τακτοποιήσουν την τάξη ή να οργανώσουν το πρώτο μάθημα. Αυτό τους δίνει ένα ήρεμο ξεκίνημα της ημέρας με σαφή σκοπό.
Οι έφηβοι ίσως προτιμούν να έχουν έναν ασφαλή χώρο, όπου μπορούν να καθίσουν στην αρχή της ημέρας με έναν μέντορα από το προσωπικό. Στη συνέχεια, μπορούν να επιστρέψουν σε αυτόν τον χώρο, εάν χρειαστεί, σε ιδιαίτερα δύσκολες στιγμές μέσα στην ημέρα.
Το να έχει μια ευέλικτη ώρα έναρξης μπορεί να μειώσει την πίεση.
Το να το συναντά έναν φίλο στην πύλη μπορεί να μειώσει το άγχος σχετικά με την είσοδο στο σχολείο και την έλευση στην τάξη.

Αν το παιδί σας νιώθει ότι το σχολείο το κατακλύζει και το μπερδεύει;

Το να τους δίνεται ένα οπτικό χρονοδιάγραμμα, με εικόνες που αναπαριστούν τα διαφορετικά μαθήματα και τα διαλείμματα, μπορεί να τους βοηθήσει να αποκτήσουν μια σαφή δομή.
Έχοντας μια κάρτα «τώρα, επόμενο, μετά», την οποία το παιδί σας μπορεί να επεξεργάζεται κατά τη διάρκεια της ημέρας για να παρακολουθεί τι ακολουθεί, μπορεί να χωρίσει την ημέρα σε μικρότερα βήματα.
Το να του δίνεται γραπτές οδηγίες, όταν του ζητείται να ολοκληρώσει μια εργασία μπορεί να βοηθήσει αν δυσκολεύεται να κρατήσει στο μυαλό του τις προφορικές οδηγίες.
Η παροχή υποστήριξης κατά την εναλλαγή μεταξύ μαθημάτων και η λήψη μιας προειδοποίησης πριν από την επόμενη μετάβαση, μπορεί να μειώσει το πόσο κουραστικό μπορεί να είναι για το παιδί.

Αν το παιδί νιώθει άγχος ή άβολα κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας:

Η σύνδεση του παιδιού σας με έναν συνομήλικο φίλο ή μέντορα ή έναν μέντορα από το προσωπικό μπορεί να του προσφέρει ένα ασφαλές άτομο για να μιλήσει και να διασφαλίσει ότι κάποιος το έχει στο νου του τακτικά στο σχολείο.
Το να του παρέχεται ένας ασφαλής χώρος, όπως μια αίθουσα βιβλιοθήκη ή το γραφείο των καθηγητών, στον οποίο μπορεί να πηγαίνει όταν χρειάζεται, μπορεί να το βοηθήσει να διαχειριστεί δύσκολες στιγμές.
Έχοντας μια «κάρτα εξόδου» που του επιτρέπει να φύγει από ένα μάθημα εάν είναι πολύ αγχωμένο, και έναν ασφαλή χώρο ή άτομο για να απευθυνθεί, μπορεί να το βοηθήσει να ξέρει ότι έχει μια «διέξοδο» όταν τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα.
Έχοντας ένα ευέλικτο ή μειωμένο ωράριο μπορεί να μειώσει την πίεση.

Αν το παιδί νιώθει απομονωμένο ή βρίσκει τις σχέσεις στο σχολείο δύσκολες:

Το να έχει δραστηριότητες και λέσχες όπου μπορεί να συμμετέχει στο διάλειμμα και το μεσημέρι μπορεί να του προσφέρει κάποια δομή και να μειώσει τα συναισθήματα άγχους για το τι θα κάνει.
Το να είναι μέλος μιας λέσχης ή να του ανατίθεται μια ευθύνη, όπως η επιμέλεια της βιβλιοθήκης, μπορεί να το κάνει να αισθάνεται πιο ενεργό.
Η σύνδεση του παιδιού σας με έναν συνομήλικο φίλο ή μέντορα μπορεί να το βοηθήσει να νιώσει ότι υπάρχει κάποιος στο σχολείο που νοιάζεται για αυτό.
Ορισμένα σχολεία μπορεί να διοργανώνουν ομάδες, κάτι που μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να συναντήσει συνομηλίκους σε μια μικρότερη ομάδα και να σκεφτεί αυτά τα ζητήματα σε έναν ασφαλή χώρο.

Στρατηγικές για να δοκιμάσετε στο σπίτι

Δημιουργήστε μια πρωινή ρουτίνα ή ένα χρονοδιάγραμμα: Το να έχετε μια ρουτίνα για το ξύπνημα, το ντύσιμο, το πρωινό και την έξοδο από το σπίτι μπορεί να δημιουργήσει ένα αίσθημα ασφάλειας και να μειώσει το άγχος και για εσάς. Προσπαθήστε να προετοιμάσετε πράγματα, όπως να ελέγξετε το πρόγραμμά του παιδιού, να ετοιμάσετε τις τσάντες και να τακτοποιήσετε τα ρούχα από το προηγούμενο βράδυ. Το πρωί, επικεντρωθείτε στο επόμενο βήμα που πρέπει να κάνει το παιδί, αντί να σκέφτεστε έναν μεγάλο στόχο όπως «να πάει στο σχολείο».

Σκεφτείτε μαζί το πώς το παιδί σας μπορεί να διαχειριστεί το άγχος του: Τα μικρότερα παιδιά ίσως προτιμούν να παίρνουν μαζί τους κάτι από το σπίτι στο σχολείο, όπως ένα αγαπημένο παιχνίδι, ή να χρησιμοποιούν ένα «κουτί ανησυχιών» στο σπίτι για να περιορίζουν το άγχος τους. Οι έφηβοι ίσως προτιμούν να γεμίζουν ένα κουτί με πράγματα που τους βοηθούν να νιώθουν ήρεμα, για να φτιάξουν ένα κουτί «αυτοηρεμιστικό».

Ενθαρρύνετέ το να κάνει πράγματα που το βοηθούν να ηρεμήσει: Το να έχει χρόνο για χαλάρωση μετά το σχολείο μπορεί να είναι σημαντικό. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει χρόνο με φίλους και συγγενείς, ακρόαση μουσικής, βόλτα ή τρέξιμο, άθληση, ζωγραφική ή παρακολούθηση μιας αγαπημένης ταινίας.

Αναγνωρίστε τα μικρά κατορθώματα: Προσέξτε τις μικρές επιτυχίες, όπως το ότι σηκώνεται από το κρεβάτι τη σωστή ώρα ή ότι φέρνει όλες τις εργασίες του από το σχολείο και πείτε στο παιδί σας ότι σας έχει εντυπωσιάσει.

Προσπαθήστε να μειώστε την πίεση: Κάποιες μέρες το παιδί σας μπορεί να μην είναι σε θέση να διαχειριστεί τις σχολικές εργασίες. Να θυμάστε ότι η διάθεσή του θα παρουσιάζει εναλλαγές και μπορείτε πάντα να προσπαθήσετε ξανά την επόμενη μέρα.

Αν το παιδί σας δεν μπορεί να πάει σχολείο αυτή τη στιγμή

Αν το παιδί σας δεν πηγαίνει στο σχολείο αυτή τη στιγμή, μπορεί να σας φαίνεται απίστευτα αγχωτικό και κουραστικό. Μπορεί να ανησυχείτε για το πότε θα μπορέσει να επιστρέψει στο σχολείο ή για τον αντίκτυπο στην εκπαίδευσή του. Ή μπορεί να αισθάνεστε καταβεβλημένοι, επειδή το συνδυάζετε αυτό με την εργασία και άλλες οικογενειακές υποχρεώσεις. Τα πράγματα πιθανότατα φαίνονται δύσκολα και για το παιδί σας.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, είναι σημαντικό να συνεχίσετε να συνεργάζεστε με τους εκπαιδευτικούς και το υπόλοιπο προσωπικό για να δοκιμάσετε στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί σας να επιστρέψει στο σχολείο. Συνεχίστε να το ενθαρρύνετε να κάνει εφικτά βήματα για να φοιτήσει κι αυτό.

Αν το άγχος του παιδιού σας για το σχολείο έχει συσσωρευτεί σε σημείο που δεν μπορεί να πάει, είναι καλή ιδέα να ζητήσετε κάποια συμβουλή από επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Βοηθώντας το παιδί σας να επιστρέψει στο σχολείο μετά από μια απουσία

Η επιστροφή στο σχολείο μετά από κάποιο διάστημα μπορεί να φαίνεται εξαιρετικά δύσκολη για το παιδί σας, αλλά εσείς και το σχολείο μπορείτε να βοηθήσετε να γίνει πιο διαχειρίσιμη. Ακολουθούν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε:

Θέστε μικρούς, εφικτούς στόχους, όπως η επίσκεψη στο σχολείο εκτός σχολικού ωραρίου ή η παρακολούθηση ενός μαθήματος.
Ζητήστε επικοινωνία από τον εκπαιδευτικό της τάξης ή τον διευθυντή, ώστε το παιδί σας να νιώθει ασφαλές, να βεβαιωθεί ότι το σχολείο νοιάζεται και να μπορούν να συζητηθούν τα επόμενα βήματα που θα μπορούσαν να το βοηθήσουν.
Ζητήστε μειωμένο ωράριο, με τακτικές αναθεωρήσεις για να συζητήσετε την επαναφορά με διαχειρίσιμο ρυθμό.
Συζητήστε την αλλαγή τμήματος, εάν το παιδί σας πιστεύει ότι αυτό θα βοηθούσε.
Εστιάστε στα προσόντα που απαιτούνται για αυτό που θέλει να κάνει το παιδί σας αργότερα στη ζωή του, προκειμένου να αποκτήσει τα απαραίτητα εφόδια.

Πηγή:

https://www.youngminds.org.uk/parent/parents-a-z-mental-health-guide/school-anxiety-and-refusal/