Πώς να μιλήσετε στο παιδί σας για τη ρητορική μίσους

Η ρητορική μίσους έχει μακρά ιστορία, αλλά η ανάπτυξη των διαδικτυακών επικοινωνιών σημαίνει ότι μπορεί πλέον να εξαπλωθεί ευρέως και γρήγορα. Είτε προσωπικά είτε διαδικτυακά, σχεδόν όλα τα παιδιά και οι νέοι θα αντιμετωπίσουν κάποια στιγμή ρητορική μίσους. Ως γονιός, είναι σημαντικό να μιλήσετε στο παιδί σας για τη ρητορική μίσους, να το βοηθήσετε να την αναγνωρίσει και να ξέρει τι να κάνει όταν τη συναντήσει.

Στοιχεία για τη ρητορική μίσους

Τι είναι η ρητορική μίσους;

Η ρητορική μίσους μπορεί να περιγραφεί ως οποιοδήποτε είδος επικοινωνίας μέσω ομιλίας, γραφής ή συμπεριφοράς που επιτίθεται ή κάνει διακρίσεις σε βάρος της ταυτότητας ενός ατόμου ή μιας ομάδας, όπως θρησκεία, εθνικότητα, φυλή, χρώμα, καταγωγή, αναπηρία, ηλικία, φύλο ή σεξουαλικό προσανατολισμό. Η ρητορική μίσους μπορεί επίσης να περιλαμβάνει άλλους στοιχεία, όπως γλώσσα, οικονομική ή κοινωνική προέλευση ή κατάσταση υγείας.

Η ρητορική μίσους δεν είναι μόνο λόγια. Μπορεί να συμβεί αυτοπροσώπως ή στο διαδίκτυο και μπορεί να εκφραστεί με πολλούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένων εικόνων, κινούμενων σχεδίων, παιχνιδιών, βίντεο, αντικειμένων, χειρονομιών και συμβόλων.

Στόχος της είναι να προκαλέσει μια συναισθηματική απόκριση, όπως φόβο, αγωνία, απομόνωση ή εκφοβισμό στον στόχο του, να διαδώσει μίσος στην κοινωνία, ακόμη και να υποκινήσει την κακοποίηση και τη βία. Συχνά απευθύνεται σε ιστορικά ευάλωτες και περιθωριοποιημένες ομάδες.

Πώς επηρεάζονται τα παιδιά από τη ρητορική μίσους;

Τα παιδιά και οι νέοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στη ρητορική μίσους, τόσο διαδικτυακά όσο και προσωπικά. Όταν τα παιδιά ακούν ή διαβάζουν λόγια μίσους που απευθύνονται άμεσα σε αυτά ή σε ένα στοιχείο της ταυτότητάς τους, όπως η φυλή, το χρώμα ή το φύλο τους, μπορεί να τα κάνει να αισθάνονται ότι υπάρχει σε αυτά κάτι διαφορετικό ή λάθος. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμησή τους και μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της ψυχικής τους υγείας, όπως σε αισθήματα άγχους και κατάθλιψης, ακόμη και σε σκέψεις για αυτοτραυματισμό και αυτοκτονία.

Η ρητορική μίσους μπορεί να υποκινήσει τη βία και υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου έχει οδηγήσει σε επιθέσεις και δολοφονίες ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών.

Ρητορική μίσους εναντίον ελευθερίας του λόγου

Η ελευθερία της έκφρασης είναι ανθρώπινο δικαίωμα και η αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους προστατεύει αυτό το δικαίωμα. Μπορείτε να διαφωνήσετε ή να επικρίνετε ένα άτομο ή μια ομάδα χωρίς να απειλείτε την ευημερία και την ασφάλειά του. Η ρητορική μίσους περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης, καθώς εκείνοι που στοχοποιούνται από γλώσσα μίσους δεν αισθάνονται ασφαλείς να εκφραστούν ελεύθερα.

Τι είναι το τρολάρισμα;

Το «τρολάρισμα» συμβαίνει όταν κάποιος δημοσιεύει ή σχολιάζει στο διαδίκτυο για να προκαλέσει την αντίδραση άλλων. Το τρολάρισμα στόχο έχει να διαταράξει, να τραβήξει την προσοχή και να προκαλέσει αγωνία. Γίνεται ρητορική μίσους όταν προωθεί το μίσος και τις διακρίσεις κατά της ταυτότητας ενός ατόμου ή μιας ομάδας, όπως το φύλο, η φυλή ή ο σεξουαλικός προσανατολισμός του. Τα άτομα που ασχολούνται με το τρολάρισμα συχνά κρύβονται πίσω από ψεύτικα ονόματα ή δημοσιεύουν ανώνυμα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αναγνώρισή τους.

Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για τη ρητορική μίσους

Οι συζητήσεις για θέματα όπως το μίσος, ο ρατσισμός, ο σεξισμός και η ξενοφοβία μπορεί να είναι άβολες για πολλούς γονείς. Αλλά είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να δημιουργήσετε έναν ασφαλή χώρο ώστε το παιδί σας να μπορεί να σας μιλήσει και να μοιραστεί οτιδήποτε έχει στο μυαλό του.

Οι συνομιλίες θα έχουν διαφορετική μορφή για κάθε οικογένεια, αλλά να θυμάστε: εσείς γνωρίζετε καλύτερα το παιδί σας. Χρησιμοποιήστε γλώσσα κατάλληλη για την ηλικία, γίνετε καλός ακροατής και αφήστε του χώρο να μοιράζεται ακόμη και αν η διαδικασία είναι αργή και όχι σε μία μόνο συνομιλία. Παρακολουθήστε τις αντιδράσεις του και να είστε ευαίσθητοι στο επίπεδο του άγχους του.

1. Εκπαιδεύστε το παιδί σας σχετικά με τη ρητορική μίσους.

Εξηγήστε στο παιδί σας ότι όλοι έχουν δικαίωμα να είναι ασφαλείς στην κοινωνία και να τους φέρονται με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Η ρητορική μίσους είναι πάντα λανθασμένη και εναπόκειται σε όλους μας να την απορρίψουμε. Εξερευνήστε μαζί τι είναι η ρητορική μίσους, ώστε το παιδί σας να μπορεί να την αναγνωρίσει, είτε συμβαίνει σε αυτό είτε σε κάποιον άλλο. Ακολουθούν ορισμένες ερωτήσεις που μπορείτε να εξερευνήσετε μαζί:

Τι πιστεύετε ότι είναι η ρητορική μίσους;
Σε ποιους απευθύνεται η ρητορική μίσους;
Γιατί πιστεύετε ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ρητορική μίσους;
Πώς σας κάνει να νιώθετε;
Πώς πιστεύετε ότι αισθάνεται το άτομο ή τα άτομα που στοχεύουν;
Πώς πιστεύετε ότι αισθάνεται το άτομο που στέλνει τη ρητορική μίσους;

Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να έχουν ανοιχτή στάση και ειλικρινή περιέργεια για τους άλλους ανθρώπους, επειδή ορισμένες περιπτώσεις ρητορικής μίσους βασίζονται σε άγνοια ή ψευδείς πληροφορίες. Το να διδάξετε στα παιδιά σας τη διαφορά μεταξύ της πρόθεσης και του αντίκτυπου, δηλαδή ότι αυτό που λέμε μπορεί να βλάψει άλλους ακόμα κι αν δεν το θέλαμε, είναι ένα σημαντικό μάθημα.

Με τα μικρότερα παιδιά, μπορείτε να εισαγάγετε το θέμα μιλώντας για δικαιοσύνη και πώς θα πρέπει να συμπεριφέρεεται στους άλλους όπως θέλουν να τους φέρονται. Με τα μεγαλύτερα παιδιά, μπορείτε να εξερευνήσετε ιστορικά παραδείγματα για να δείτε πώς η ρητορική μίσους έχει δημιουργήσει το έδαφος για πολλές συγκρούσεις και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

2. Ρητορική μίσους στο διαδίκτυο

Το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μάς δίνουν τη δυνατότητα να συνδεόμαστε με φίλους και οικογένεια, να επιδιώκουμε ενδιαφέροντα και να είμαστε μέρος των κοινοτήτων. Δυστυχώς, τα ίδια ψηφιακά εργαλεία και οι πλατφόρμες μπορούν επίσης να επιτρέψουν τη δημιουργία περιεχομένου μίσους εύκολα και συχνά ανώνυμα. Η ρητορική μίσους έχει τη δυνατότητα να εξαπλωθεί στο διαδίκτυο σε παγκόσμιο κοινό και μπορεί να επανεμφανιστεί με την πάροδο του χρόνου.

Καθώς πολλά παιδιά θα αντιμετωπίσουν ρητορική μίσους στο διαδίκτυο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τις διαδικτυακές δραστηριότητες του παιδιού σας. Ποια μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων και παιχνίδια χρησιμοποιεί; Ποιους ακολουθεί διαδικτυακά; Βοηθήστε το παιδί σας να αναγνωρίσει τη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο και να ξέρει τι να κάνει αν τη δει ή τη βιώσει. Εδώ είναι μερικές ερωτήσεις που μπορείτε να συζητήσετε μαζί:

Έχεις συναντήσει ποτέ ρητορική μίσους στο διαδίκτυο;
Πώς σε έκανε να νιώσεις;
Τι θα κάνεις αν έβλεπες ρητορική μίσους στο διαδίκτυο;
Πώς πιστεύεις ότι αισθάνονται οι άνθρωποι που στοχοποιούνται με ρητορική μίσους στο διαδίκτυο;
Πώς πιστεύεις ότι αισθάνονται οι άνθρωποι που το στέλνουν;
Ξέρεις πώς να κάνεις αναφορά/σίγαση/αποκλεισμό στις πλατφόρμες που χρησιμοποιείς;
Πώς μπορούμε να ενθαρρύνουμε το σεβασμό στο διαδίκτυο;

Τα παιδιά μπορεί να μην κάνουν διάκριση μεταξύ αξιόπιστων και αναξιόπιστων πληροφοριών. Μπορεί να πληγωθούν από ψευδείς πληροφορίες ή να τις διαδώσουν περαιτέρω στους συνομηλίκους τους. Εξηγήστε τους ότι ορισμένες πληροφορίες στο διαδίκτυο δεν είναι ακριβείς και ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βλάψουν άτομα, να διχάσουν την κοινωνία, να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη και να υποκινήσουν τη βία. Υπενθυμίστε στο παιδί σας ότι υπάρχει ένας άλλος άνθρωπος στην άλλη πλευρά της οθόνης και καλό είναι να μην διαδίδει τη ρητορική μίσους ή ψευδείς πληροφορίες. Εκείνο που μπορεί να φαίνεται αβλαβές σε ένα άτομο μπορεί να είναι βαθιά οδυνηρό σε ένα άλλο.

3. Μιλάτε ανοιχτά και συχνά στα παιδιά σας.

Όσο περισσότερο μιλάτε στα παιδιά σας για θέματα όπως η ρητορική μίσους, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, τόσο πιο εύκολα θα έρθουν κοντά σας αν το βιώσουν.

Βρείτε ευκαιρίες να μιλήσετε για αυτά τα θέματα στην καθημερινότητά σας. Για παράδειγμα, αν εμφανιστεί κάτι σχετικό στην τηλεόραση, θα μπορούσατε να ρωτήσετε το παιδί σας τι γνωρίζει για το θέμα και τι πιστεύει για αυτό. Ακούστε το χωρίς διακοπή και ενθαρρύνετέ το να σας κάνει ερωτήσεις. Εάν το παιδί σας δεν είναι εξοικειωμένο με την ιστορία ενός συγκεκριμένου θέματος, χρησιμοποιήστε το ως ευκαιρία να το εξερευνήσετε μαζί χρησιμοποιώντας αξιόπιστες πηγές.

Μερικές φορές τα παιδιά (και οι ενήλικες) χρησιμοποιούν γλώσσα μίσους νομίζοντας ότι είναι αστεία ή δεν καταλαβαίνουν το νόημα πίσω από αυτήν. Εάν συμβεί αυτό με το παιδί σας, χρησιμοποιήστε το ως ευκαιρία για να εξηγήσετε γιατί τα λόγια του είναι ακατάλληλα και μπορεί να προκαλέσουν πόνο.

Ρωτήστε το παιδί σας με ποιον θα ένιωθε άνετα να μιλήσει στο σχολείο αν βίωσε ρητορική μίσους. Είναι σημαντικό για το παιδί σας να έχει άλλους έμπιστους ενήλικες με τους οποίους μπορεί να μιλήσει εάν χρειαστεί.

4. Στάση ενάντια στη ρητορική μίσους

Να θυμάστε ότι είστε το παράδειγμα που ακολουθεί το παιδί σας καιθα πρέπει να προσέχετε τα δικά σας λόγια και τις πράξεις σας, ακόμη και στο διαδίκτυο. Εκμεταλλευτείτε κάθε ευκαιρία για να απορρίψετε τη ρητορική μίσους και να υπερασπιστείτε το δικαίωμα κάθε ατόμου να του φέρονται με αξιοπρέπεια και σεβασμό. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι αν είμαστε μάρτυρες ρητορικής μίσους, μπορούμε να δείξουμε υποστήριξη στο άτομο ή στα άτομα που γίνονται στόχος και να βρούμε τρόπους να απορρίψουμε τη ρητορική μίσους.

Διδάξτε στο παιδί σας πώς να ανταποκρίνεται, όταν είναι ασφαλές να το κάνει, εάν ακούει τέτοια γλώσσα. Για παράδειγμα: "Δεν χρησιμοποιούμε τέτοιες λέξεις. Είναι βλαβερό και ακατάλληλο."

Μάθετε εάν το σχολείο του παιδιού σας έχει πολιτική κατά της ρητορικής μίσους. Τα μαθήματα αφιερωμένα στη ρητορική αυτή μπορούν επίσης να είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να διδάξετε στα παιδιά τη ρητορική μίσους και άλλες ελλείψεις ανοχής.

5. Αγκαλιάστε τη διαφορετικότητα.

Εξηγήστε στο παιδί σας ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι και αυτό είναι καλό. Ο κόσμος θα ήταν ένα πολύ βαρετό μέρος αν όλοι ήταν ίδιοι. Η ενθάρρυνση του να είναι ανοιχτό και περίεργο μπορεί να βοηθήσει το παιδί να παρατηρήσει τις διαφορές και να τις εκτιμήσει. Ενθαρρύνετε τη συζήτηση, την κατανόηση και την ενσυναίσθηση με ανθρώπους που είναι διαφορετικοί από αυτό.

Τι πρέπει να κάνω εάν το παιδί μου βιώσει ρητορική μίσους;

Όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα προστασίας από κάθε μορφή σωματικής ή ψυχικής βίας, τραυματισμού ή κακοποίησης. Οποιαδήποτε περιστατικά ρητορικής μίσους πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη. Ανάλογα με την κατάσταση, μπορεί να χρειαστεί να το αναφέρετε στο σχολείο του παιδιού σας, στην πλατφόρμα όπου συνέβη ή στην αστυνομία.

Ακούστε και καθησυχάστε.

Εάν το παιδί σας έχει βιώσει ρητορική μίσους, το πρώτο βήμα είναι να του δώσετε χρόνο να σας εξηγήσει τι συνέβη. Ακούστε το προσεκτικά και πείτε του ότι χαίρεστε που ήρθε κοντά σας. Εστιάστε στο να το κάνετε να αισθάνεται ότι το ακούνε και το υποστηρίζουν. Το παιδί σας είναι πιο πιθανό να σας ανοιχτεί αν παραμείνετε ήρεμοι με αυτά που ακούτε. Να είστε ξεκάθαροι ότι η ρητορική μίσους είναι λάθος και ότι το παιδί σας πρέπει να αισθάνεται περήφανο για όλα τα κομμάτια της ταυτότητάς του.

Ρητορική μίσους στο σχολείο του παιδιού σας

Εάν η ρητορική μίσους προήλθε από μαθητή στο σχολείο του παιδιού σας, καταγράψτε τα στοιχεία, αν είναι δυνατόν, και αναφέρετέ τα στο σχολείο. Συζητήστε με τις σχολικές αρχές πώς θα προστατεύσουν το δικαίωμα του παιδιού σας να είναι ασφαλές, καθώς και ποιες συνέπειες θα υπάρξουν για τον αποστολέα της ρητορικής μίσους. Η πειθαρχία πρέπει πάντα να είναι άμεση, μη βίαιη και να επικεντρώνεται στη διόρθωση της συμπεριφοράς και στην αποκατάσταση (όχι στον εξευτελισμό ή στην τιμωρία).

Εάν το σχολείο του παιδιού σας έχει έναν σύμβουλο ή ψυχολόγο, μιλήστε του για την εμπειρία του παιδιού σας για να καθορίσετε τον καλύτερο τρόπο υποστήριξης του παιδιού σας.

Ρητορική μίσους από κάποιον εκτός του σχολείου του παιδιού σας

Εάν η ρητορική μίσους προέρχεται από κάποιον εκτός του σχολείου του παιδιού σας, τεκμηριώστε τυχόν αποδεικτικά στοιχεία και σκεφτείτε να το αναφέρετε στην αστυνομία. Μη διστάσετε να μιλήσετε στην αστυνομία εάν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία για την ασφάλεια του παιδιού σας.

Ρητορική μίσους στο διαδίκτυο

Καταγράψτε τα στοιχεία και αναφέρετέ τα στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης. Ελέγξτε ποια εργαλεία είναι διαθέσιμα στην/τις πλατφόρμα/ες για τον αποκλεισμό ή τον περιορισμό του αποστολέα.

Πηγή:

https://www.unicef.org/parenting/how-talk-your-children-about-hate-speech