Η αποτυχία είναι μέσα στο παιχνίδι

Μια μικρή απογοήτευση μπορεί, στην πραγματικότητα, να ωφελήσει το παιδί σας, αρκεί να το διδάξετε πώς να επανέλθει από αυτήν και πώς να διαχειριστεί την αποτυχία. Πολλοί γονείς φαίνονται πρόθυμοι να φτάσουν και στα άκρα, για να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τον πόνο των κατεστραμμένων προσδοκιών. Για παράδειγμα, κάποιοι παιδικοί σταθμοί έχουν ως πολιτική εναντίον της επιλεκτικής πρόσκλησης παιδιών σε πάρτι: όλοι πρέπει να προσκληθούν, όλοι να συμπεριληφθούν. Στο πάρτι, αποφεύγουν να παίζουν μουσικές καρέκλες, επειδή κάποιος καταλήγει χωρίς καρέκλα και νιώθει αποκλεισμένος. Πολλές αθλητικές διοργανώσεις μικρών παιδιών δεν κρατούν σκορ πια, για να μη νιώσει μια ομάδα χαμένη. Και όλα αυτά επειδή δεν θέλουμε τα παιδιά μας να νιώθουν άσχημα για τον εαυτό τους.

Η ειρωνεία είναι ότι οι απογοητεύσεις είναι ουσιαστικά ωφέλιμες για τα παιδιά. Το να μάθουν να διαχειρίζονται τις αναποδιές τα βοηθά να αναπτύξουν βασικά χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να επιτύχουν, όπως συναισθηματική ανθεκτικότητα, δημιουργική σκέψη και την ικανότητα να συνεργάζονται.

Αν κουνάτε το κεφάλι σας και προσκολλάστε στην ιδέα ότι είναι η δουλειά σας να κάνετε το παιδί σας να νιώθει στην κορυφή του κόσμου, μπορεί να σας ενδιαφέρουν τα ευρήματα ερευνών. Μια ανασκόπηση 200 ερευνών στην έκδοση Psychological Science in the Public Interest βρήκε ότι η υψηλή αυτοπεποίθηση των παιδιών δεν οδηγούσε σε καλύτερους βαθμούς ή σε καλύτερες επιδόσεις στην επαγγελματική καριέρα. «Η επιτυχία οδηγεί στο να νιώθουμε ωραία για τον εαυτό μας, όχι το αντίθετο» εξηγεί ο Roy Baumeister, Ph.D., ψυχολόγος στο Florida State University. Ακόμη πιο αποκαλυπτικό είναι το εξής εύρημα: ένα πείραμα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Social Science and Clinical Psychology βρήκε ότι οι μαθητές που δεν τα πηγαίνουν καλά στο πανεπιστήμιο τα πήγαιναν ακόμα χειρότερα μετά από προσπάθειες να τονώσουν την αυτοπεποίθησή τους.

Συνεπώς, πρέπει να αντισταθείτε την παρόρμηση να ξαναχτίσετε τον πύργο από τουβλάκια του παιδιού σας ή να συγκρατηθείτε και να μη μιλήσετε στον προπονητή αν δεν παίζει ποτέ στη θέση του τερματοφύλακα; Δεν υπάρχει σωστή απάντηση. Πρέπει να αποφασίστε πόση δυσκολία μπορεί να διαχειριστεί το παιδί σας. Αλλά υπάρχουν πολλά καθημερινά βήματα που μπορείτε να ακουθήσετε για να το διδάξετε πώς να διαχειριστεί την περίσταση κατά την οποία δεν πάνε τα πράγματα όπως θέλει.

Καθοδηγώντας το παιδί σας

Γίνετε ο οδηγός του παιδιού σας, όχι ο σωτήρας του.

Δεν μπορείτε να είστε εκεί να το ηρεμήσετε κάθε φορά που νιώθει ότι είναι «στην απ? έξω» ή αποτυγχάνει σε μια εργασία, οπότε προετοιμάστε το παιδί σας για να διαχειρίζεται τις αναποδιές του. Την επόμενη φορά που επιστρέφει σπίτι κλαίγοντας επειδή τα άλλα παιδιά δεν το άφησαν να παίξει μαζί τους, μπορείτε να πείτε «Πώς ένιωσες όταν δεν σε άφησαν να μπεις στην ομάδα τους;» Μετά ρωτήστε το πώς θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση την επόμενη φορά. «Αρχίστε να συζητάτε ιδέες μαζί του» λέει η Vickie Falcone, συγγραφέας του βιβλίου You Can?t Make Me. «Όσο περισσότερες οι πιθανές λύσεις που μπορείτε να σκεφτείτε, τόσο το καλύτερο.» Αποφύγετε να απορρίψετε χαζούλες ιδέες, γιατί τότε θα πάψετε την δημιουργική διαδικασία επίλυσης προβλημάτων. Αντ? αυτού, μπορείτε να του πείτε «Ναι, αυτή είναι η μία επιλογή. Τι άλλο μπορείτε να κάνετε;» Τα μικρότερα παιδιά μπορούν να χρειαστούν ερωτήσεις όπως «Θες να ξεκινήσεις το δικό σου παιχνίδι την επόμενη φορά με κάποιους άλλους φίλους;»

Μειώστε τους επαίνους.

Λούζοντας το παιδί σας με κομπλιμέντα μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Τα παιδιά που δέχονται πολλούς επαίνους εξαρτώνται από άλλους για επιβεβαίωση («Η ζωγραφιά μου είναι καλή μόνο αν η μαμά την βάλει στο ψυγείο») και μπορεί να καταλήξουν να χρειάζονται μια συνεχή ροή θετικής ανατροφοδότησης για να νιώσουν άξια.

«Αποκτάς αυτοπεποίθηση κατανικώντας τις δυσκολίες, όχι από το να σου λένε συνεχώς πόσο καταπληκτικός είσαι» σύμφωνα με τον ψυχολόγο Dan Kindlon, Ph.D.. Μια έρευνα δημοσιευμένη στο Journal of Personality and Social Psychology δείχνει πώς ο εσφαλμένος έπαινος μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ. Η Carol Dweck, Ph.D., έδωσε σε 400 μαθητές της Ε? Δημοτικού παζλ να ολοκληρώσουν. Μια ομάδα επαινέθηκε για τη νοημοσύνη της και η άλλη για την προσπάθειά της. Αφού και οι δυο ομάδες δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν τα παζλ, τους δόθηκαν εύκολα παζλ. Η «έξυπνη» ομάδα, αποθαρρημένη από την προηγούμενη προσπάθεια, είχε επίδοση 20% χειρότερα από τον πρώτο κύκλο, ενώ η ομάδα που επαινέθηκε για την προσπάθεια είχαν επίδοση 30% καλύτερη. «Η προσπάθεια είναι κάτι που μπορούν να ελέγξουν, οπότε τους δίνει τη δύναμη να δουλέψουν περισσότερο και να αντιμετωπίσουν την αποτυχία» υποστηρίζει η Dr Levine. Ωστόσο, αν αποδώσουν την επιτυχία τους στη νοημοσύνη τους, αλλά αποτύχουν, τείνουν να χάνουν την κινητοποίησή τους.

Αυτό δε σημαίνει ότι ποτέ δεν πρέπει να επαινείτε το παιδί σας, αλλά λίγος έπαινος πιάνει τόπο, ειδικά αν είναι συγκεκριμένος. Αντί να πείτε «Είσαι η καλύτερη μεγάλη αδερφή του κόσμου», δοκιμάστε «Ήταν πολύ καλό που βοήθησες τη μικρή σου αδερφή να ντυθεί.» Αυτό της δείχνει τι είναι αυτό που κάνει καλά αντί απλώς να τη «φουσκώνει».

Ενθαρρύνετε το παιδί να δοκιμάσει νέα πράγματα.

Τα παιδιά συνήθως ωθούνται προς τα χόμπι που τα ενδιαφέρουν και στα οποία τα πηγαίνουν πολύ καλά. Αλλά, αν το παιδί σας αποφεύγει να δοκιμάσει μια διαφορετική δραστηριότητα επειδή φοβάται για την επίδοσή του σε αυτή, τότε χάνει την πρόθεση να διευρύνει τους ορίζοντές του.

Οι γονείς συχνά περιορίζουν τα παιδιά τους με το να είναι υπερπροστατευτικοί. Προσπαθήστε να εκθέσετε το παιδί σας σε νέα πράγματα, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν πρέπει να νιώθουν την ανάγκη να καταρρίψουν παγκόσμια ρεκόρ. «Η δουλειά σας είναι να τονίσετε την προσπάθεια και τη βελτίωση» σχολιάζει η Dr Levine.

Διδάξτε του να καθυστερεί την ικανοποίηση.

Είτε πρόκειται για κάποιο ζαχαρωτό μετά το φαγητό είτε το να μη μελετήσουν για να βγουν έξω να παίξουν, τα παιδιά θέλουν αυτό που θέλουν όταν το θέλουν. Αλλά ενθαρρύνοντας ένα παιδί να περιμένει βοηθά την ανάπτυξη του αυτοελέγχου, μια δεξιότητα που θα τους φανεί χρήσιμη σε όλη τους τη ζωή.

Σε ένα πείραμα ορόσημο που ξεκίνησε το 1968 και συνεχίζει ακόμα, ο Walter Mischel, Ph.D., καθηγητής ψυχολογίας στο Columbia University, άφησε μια ομάδα τετράχρονων παιδιών μόνα τους σε ένα δωμάτιο με ένα κουδούνι, τρία ζαχαρωτά και μια επιλογή: αν χτυπούσαν το κουδούνι, ο καθηγητής θα επέστρεφε και τα παιδιά θα έτρωγαν το ένα ζαχαρωτό. Αλλά αν περίμεναν να επιστρέψει εκείνος μόνος του, θα έτρωγαν δυο ζαχαρωτά. Κάποια παιδιά χτύπησαν το κουδούνι εντός λίγων δευτερολέπτων, ενώ άλλα περίμεναν 20 ολόκληρα λεπτά. Ο Dr. Mischel ακολούθησε εκατοντάδες από αυτά τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ως την ενήλικη ζωή τους. Εκείνα που μπόρεσαν να περιμένουν, αργότερα στη ζωή τους φοίτησαν σε καλύτερα πανεπιστήμια και μπορούσαν να διαχειρίζονται καλύτερα τον εκνευρισμό και το στρες. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν το γεγονός ότι, αν ένα παιδί μπορεί να ελέγχει τις παρορμήσεις του και μείνει εστιασμένο στο στόχο, θα μπορέσει καλύτερα να διαχειριστεί διάφορα είδη δυσκολιών.

Για να καλλιεργηθεί ο αυτοέλεγχος, ο Dr. Kindlon προτείνει τον ορισμό κανόνων στο σπίτι, όπως «Πρέπει να κρεμάσεις το μπουφάν του στη ντουλάπα αμέσως μόλις το βγάλεις», και να τους εφαρμόζετε χωρίς εξαιρέσεις. Άπαξ και το παιδί μάθει ότι αυτοί οι κανόνες είναι αδιαπραγμάτευτοι, θα δεχτεί πιο εύκολα ότι πρώτα μελετάει και μετά βλέπει τηλεόραση ή ότι το δωμάτιό του πρέπει να καθαριστεί πριν έρθει κάποιος φίλος να παίξουν. Και αρκετά σύντομα αυτά τα πράγματα θα γίνουν συνήθεια.

Γίνετε καλό μοντέλο συμπεριφοράς.

Το παιδί σας σάς παρακολουθεί σαν γεράκι, οπότε είναι σημαντικό να διαχειρίζεστε τις δικές σας απογοητεύσεις με χάρη. Αν πανικοβάλλεστε κάθε φορά που δεν θυμάστε πού έχετε αφήσει το κινητό σας ή βρίζετε όταν λερώνετε μια μπλούζα σας, τότε δεν επιδεικνύετε υγιείς δεξιότητες διαχείρισης.

Χρησιμοποιήστε φράσεις που σας βοηθούν ώστε να μπορέσει και το παιδί σας να διαχειρίζεται τις δικές του μειονεξίες, όπως «Θα προσπαθήσω περισσότερο την επόμενη φορά» ή «Το έχω κάνει μια φορά, μπορώ να το ξανακάνω». Και αναλάβατε την ευθύνη όταν κάνετε λάθος («Συγγνώμη που ξέχασα να φέρω το μαγιό σου»). Αυτό δείχνει ότι και οι ενήλικες κάνουν λάθη και αναλαμβάνουν τις συνέπειές τους.

Διαχειριστείτε τις προσδοκίες.

Τα παιδιά κόβονται σε τεστ, σουτάρουν άουτ και ξεχνούν τα λόγια τους στο θεατρικό έργο. Τα πικ νικ ακυρώνονται όταν βρέχει. Τα μαγαζιά ξεπουλάνε τις δημοφιλείς κούκλες. Δεν μπορείτε να αποτρέψετε αυτά τα πράγματα, αλλά μπορείτε να μειώσετε την αναστάτωση του παιδιού σας τηρώντας τις προσδοκίες του εντός λογικών ορίων.

Αντί να συζητάτε συναρπαστικά σχέδια ως δεδομένα, μιλήστε γι? αυτά ως απλές πιθανότητες. Τότε, αν τα πράγματα δεν γίνουν όπως τα είχατε σχεδιάσει, τότε έχετε μετριάσει την απογοήτευση και έχετε ενισχύσει το μάθημα ότι οι μικρές απογοητεύσεις είναι μέρος της ζωής.

Πότε να επέμβετε

Δεν μπορείτε να προστατεύσετε το παιδί σας από κάθε μικρή αναποδιά, αλλά υπάρχουν φορές που θα χρειαστεί τη βοήθειά σας.

Όταν η αποτυχία θα προκαλέσει τεράστια ταπείνωση. Όταν το παιδί σας ξεχάσει τη στολή του για τη θεατρική παράσταση, δεν είναι η ώρα να του διδάξετε την υπευθυνότητα. Φέρτε εσείς τη στολή.

Όταν το παιδί σας κινδυνεύει. Μόνο επειδή οι φίλοι του είναι έμπειροι κολυμβητές, αυτό δε σημαίνει ότι θα επιτρέψετε στο αρχάριο παιδί σας να κολυμπήσει στη βαθιά μεριά της πισίνας.

Όταν το παιδί σας είναι θύμα εκφοβισμού. Ένα σαρκαστικό σχόλιο στην παιδική χαρά δεν είναι αιτία συναγερμού, αλλά πρέπει να παρέμβετε, αν βλέπετε συνεχή πειράγματα ή αποκλεισμό που εμφανώς αναστατώνει το παιδί σας.

Πηγή:

https://www.parents.com/kids/development/behavioral/failure-is-an-option/