Έφηβοι και Ιδιωτικότητα: Πρέπει να κατασκοπεύω το παιδί μου;
Οι γονείς συχνά αναρωτιούνται πόση ιδιωτικότητα χρειάζονται τα παιδιά τους και αν είναι αποδεκτό να την παραβιάσουν. Ο James Lehman, κοινωνικός λειτουργός, πιστεύει ότι πρέπει να υπάρχει μια άμεση σύνδεση ανάμεσα στην ποσότητα υπευθυνότητας, συνέπειας και ειλικρίνειας που δείχνει ένα παιδί και την ποσότητα ιδιωτικότητας που του επιτρέπεται να έχει. Όμως, πριν μιλήσουμε για το θέμα της κατασκόπευσης του παιδιού, ας μιλήσουμε πρώτα για τα ίδια τα παιδιά και την ανάγκη τους για ιδιωτικότητα, καθώς μεγαλώνουν.
Τα μικρά παιδιά και η ιδιωτικότητα
Όταν ένα παιδί είναι μικρό, ουσιαστικά δεν υπάρχει διαχωρισμός. Αν το καλοσκεφτούμε, βλέπουμε ότι τα παιδιά συνήθως κρατάνε το χέρι του γονέα τους ή του κηδεμόνα τους για σημαντικό μέρος της ημέρας.
Αλλά, καθώς το παιδί αναπτύσσεται και μεγαλώνει, ένας φυσικός και υγιής διαχωρισμός ξεκινά. Έρχεται η μέρα που το παιδί σας πάει στο μπάνιο και κλείνει την πόρτα, διότι επιθυμεί ιδιωτικότητα και ντρέπεται, αν κάποιος μπει στο μπάνιο.
Αυτός ο διαχωρισμός είναι ένα φυσικό μέρος των ανθρώπινων σχέσεων και καθώς οι έφηβοι μεγαλώνουν, οι γραμμές του διαχωρισμού αρχίζουν να σχηματίζονται και γίνονται ξεκάθαρες.
Οι έφηβοι και η ανάγκη διαχωρισμού
Οι έφηβοι χρειάζονται να διαχωριστούν και να οριστούν ως άτομα. Η ατομίκευση είναι η αναπτυξιακή διαδικασία που λαμβάνει χώρα όταν τα παιδιά έχουν τη δική τους ζωή και η εφηβεία είναι στην πραγματικότητα η προετοιμασία γι? αυτό.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι μέρος της διαδικασίας περιλαμβάνει το σχηματισμό ορίων. Για να το θέσουμε απλά, τα όρια είναι εκεί που το παιδί σας τελειώνει και ξεκινάτε εσείς.
Οι γονείς και τα παιδιά συχνά μαλώνουν για τη θέση αυτών των ορίων, αλλά η ανάγκη του παιδιού σας να διαχωριστεί είναι πολύ σημαντική. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό τα παιδιά να έχουν ιδιωτικότητα. Πρέπει να έχουν ένα δωμάτιο όπου μπορούν να πάνε και απλώς να κλείσουν την πόρτα. Ακόμα κι αν μοιράζονται αυτό το δωμάτιο με τα αδέλφια τους, κάθε παιδί πρέπει να έχει ένα μέρος όπου μπορεί να περάσει λίγο χρόνο μόνο του, με την οικογένειά του να το σέβεται αυτό.
Παρεμπιπτόντως, είναι κατανοητό ότι πολλοί γονείς πάνε στο δωμάτιο των παιδιών τους για να μαζέψουν τα βρώμικα ρούχα και να καθαρίσουν. Αυτά είναι πράγματα που θέλουμε οι έφηβοι να τα κάνουν, ακόμα κι αν συνήθως δεν τα κάνουν τόσο συχνά όσο θα θέλαμε. Μια τέτοια «εισβολή» στο χώρο του εφήβου δεν θεωρείται κατασκόπευση.
Ο όρος κατασκόπευση, σύμφωνα με τον James Lehman, πρέπει να φυλαχτεί για τους γονείς που ψαχουλεύουν τις ντουλάπες και τα συρτάρια των παιδιών τους, ψάχνουν τα τηλέφωνά τους, τις τσάντες τους και τις τσέπες τους ή κάνουν κάτι παρόμοιας φύσης.
Επίσης, ο James Lehman, σημειώνει ότι διστάζει να χρησιμοποιήσει τη λέξη «κατασκόπευση» επειδή έχει μια αρνητική, πονηρή χροιά. Αλλά είναι η λέξη που οι γονείς καταλαβαίνουν και χρησιμοποιούν όταν μιλούν για τις περιπτώσεις που ψάχνουν τα πράγματα των παιδιών τους, οπότε αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον όρο αυτό στο παρόν άρθρο.
Πότε ΔΕΝ κατασκοπεύουμε;
Αν έχετε έναν έφηβο που είναι υπεύθυνος, σέβεται τις συμφωνίες σας και είναι στο σημείο που σας είπε και με την παρέα που σας είπε και γενικώς είναι ειλικρινής και έμπιστος, τότε ο James Lehman προτείνει να μείνετε μακριά από το δωμάτιό του. Ο έφηβος έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη σας. Και εσείς πρέπει να του το πείτε αυτό. Μπορείτε να πείτε κάτι σαν «Δεν θα παραβιάσω την ιδιωτικότητά σου, επειδή τα πηγαίνεις τόσο καλά. Δεν έχω κανένα λόγο να μη σε εμπιστευτώ.»
Με τον τρόπο αυτό, ο έφηβος γνωρίζει ότι επιβραβεύεται για τη συμπεριφορά του. Με λίγα λόγια, η έλλειψη παραβίασης του ιδιωτικού του χώρου είναι ευθέως συνδεδεμένη με τις πράξεις του.
Ο James Lehman αναγνωρίζει ότι πολλοί γονείς κατασκοπεύουν τα παιδιά τους και δεν υποστηρίζει ότι αυτό είναι λάθος. Αλλά κατά τη γνώμη του, αυτό δεν καλλιεργεί την ανεξαρτησία και την ατομίκευσή τους. Θέλουμε να μεγαλώσουμε έναν νεαρό ενήλικα που μπορεί να πάρει ανεξάρτητες αποφάσεις και που μπορεί να έχει τη δική του ζωή.
Μην ξεχνάμε ότι ένα από τα πράγματα που προσπαθούν οι έφηβοι να κάνουν κατά την εφηβεία είναι να ξεχωρίσουν ως άτομα. Μέρος του να έχεις τη δική σου ζωή είναι να έχεις το δικό σου χώρο. Οπότε όταν κατασκοπεύουμε ένα κατά τ? άλλα υπεύθυνο παιδί, το μήνυμα που στέλνουμε είναι «δε σε εμπιστεύομαι, ακόμα κι αν δεν έχεις κάνει τίποτα λάθος.»
Όταν αλλάζει το παιχνίδι
Το παιχνίδι, σύμφωνα με τον James Lehman, αλλάζει όταν οι γονείς ανακαλύψουν κάτι ενοχοποιητικό για το παιδί τους ή υποψιάζονται ότι εκείνο εμπλέκεται σε επικίνδυνες δραστηριότητες. Αντιμέτωποι με αυτήν την κατάσταση, πολλοί γονείς αναρωτιούνται αν έχουν το «δικαίωμα» να ψάξουν το δωμάτιο του παιδιού τους. Κάποιοι θα πουν πως, εφόσον το σπίτι είναι των γονιών, έχουν δικαίωμα σε όλα τα δωμάτια. Ωστόσο το σημαντικό είναι το εξής: οι γονείς έχουν την ευθύνη να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τον εαυτό τους, ακόμα κι αν τα παιδιά δεν θέλουν την προστασία αυτή.
Αντί να μιλά για δικαιώματα, ο James Lehman προτιμά να μιλά για ευθύνη, λογοδοσία και υποχρεώσεις. Πιστεύει πως από τη στιγμή που κάτι εγείρει τις υποψίες των γονιών και είναι πραγματικό (αν πιστεύουν ότι ο έφηβος μπορεί να κάνει χρήση ναρκωτικών, πίνει ή επιδίδεται σε άλλες επικίνδυνες συμπεριφορές), τότε έχουν την υποχρέωση και την ευθύνη απέναντι στο παιδί τους να ψάξουν το δωμάτιό τους.
Ένα άδειο κουτάκι μπύρα μπορεί να είναι αρκετός λόγος. Αν βρείτε αλκοόλ ή ναρκωτικά ή χάπια, ο James Lehman πιστεύει ότι ο γονέας πρέπει να αρχίσει να ψάχνει πιο διεξοδικά, επειδή είναι η ευθύνη του να προσπαθήσει να προστατεύσει το παιδί από τον εαυτό του. Και για να το καταφέρει αυτό πρέπει να γνωρίζει.
Η γνώση είναι δύναμη, η δύναμη του να κατανοείς ξαφνικά τι συμβαίνει. Η δύναμη που παίρνεις όταν τα μάτια σου είναι επιτέλους ανοιχτά και βλέπεις κάτι καθαρά.
Παρακολούθηση κινητών, υπολογιστών και μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Κάποιοι γονείς ενεργά παρακολουθούν το τηλέφωνο του παιδιού τους, τον υπολογιστή του, τις εφαρμογές μηνυμάτων, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και το ιστορικό αναζήτησης στο διαδίκτυο. Οι γονείς που έχουν το know-how ίσως να μπορούν να δουν ολόκληρη την προσωπική ζωή του παιδιού τους.
Ο James Lehman δεν συστήνει απαραίτητα κάτι τέτοιο, αλλά το αντιλαμβάνεται ως κάτι δίκαιο. Πιστεύει ότι οι γονείς δεν είναι υποχρεωμένοι να σέβονται κάθε είδους ιδιωτικότητα των παιδιών τους, ενώ τα παιδιά κάνουν ό,τι θέλουν. Μπορούμε να πούμε στα παιδιά μας τα ακόλουθα: «Αν δεν δείχνεις την απαιτούμενη υπευθυνότητα για να φροντίζεις τον εαυτό σου και να είσαι ασφαλής, τότε θα κάνω ό,τι χρειαστεί. Αν αυτό σημαίνει ότι θα ψάξω στο δωμάτιό σου, στα συρτάρια σου, στον υπολογιστή σου και το τηλέφωνο, τότε είμαι προετοιμασμένος να κάνω ακριβώς αυτό.» Κατά τη γνώμη του, το να κάνει κάτι τέτοιο ένας γονιός αφού πιάσει το παιδί του να κάνει κάτι επικίνδυνο είναι ένα από τα λίγα εργαλεία που έχουν οι γονείς.
Ενημερώστε το παιδί σας ότι το κατασκοπεύετε
Πολλοί γονείς ρωτάνε «Πρέπει να του πω ότι θα ψάξω το δωμάτιό του; Τότε θα κρύψει ό,τι είναι έξω από το σπίτι.»
Όμως αυτό, σύμφωνα με τον James Lehman, δεν είναι πρόβλημα του γονέα. Η ευθύνη του είναι να είναι ευθύς και ξεκάθαρος. Αν το παιδί κρύψει κάτι εκτός του σπιτιού, τότε θα το κρύψει εκτός του σπιτιού. Ας θυμόμαστε ότι μετά την πρώτη φορά που ο γονέας βρει κάτι, το παιδί θα το κρύψει εκτός σπιτιού ούτως ή άλλως. Αυτή είναι δική του επιλογή. Αλλά ο γονέας θέτει τους κανόνες στο σπίτι και γι? αυτό πρέπει να είναι ξεκάθαρος και ανοιχτός γι? αυτούς.
Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν μυστικά και πως είστε ξεκάθαροι πριν αρχίσετε να ψάχνετε το δωμάτιο του παιδιού, την τσάντα του και το κινητό του. Είναι σημαντικό να διατηρήσετε άθικτη την ακεραιότητά σας ως ειλικρινές άτομο. Μπορείτε να πείτε κάτι σαν: «Έχασες την εμπιστοσύνη μου και θα αρχίσω να σε ελέγχω πιο συχνά. Το κάνω αυτό επειδή σε αγαπάω, θέλω να είσαι ασφαλής και δεν μπορώ να σου επιτρέψω να έχεις τέτοια επικίνδυνη συμπεριφορά.»
Όταν το παιδί σας επιδεικνύει επικίνδυνη συμπεριφορά
Είναι τρομακτικό όταν προσπαθείτε να είστε ένας «αρκετά καλός γονέας» κι έπειτα το παιδί σας μπλέκει με ναρκωτικά, ποτό ή άλλες επικίνδυνες συνήθειες. Πέρα από αυτό, τα παιδιά μας ακούν διάφορα για το τι μπορούν, πρέπει και δεν πρέπει να μπορούν να κάνουν οι γονείς.
Το θέμα είναι ότι, ως γονείς, έχετε κάθε δικαίωμα και ευθύνη να ελέγχετε τα παιδιά σας, αν σας έχουν δώσει λόγο προς αυτό, επειδή έχετε το δικαίωμα και την υποχρέωση να κρατήσετε το παιδί σας και τα άλλα παιδιά ασφαλή.
Μην ξεχνάμε, όταν τα παιδιά κάνουν χρήση ναρκωτικών ή παρουσιάζουν εγκληματικές ή ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, μέρος της ισχύος τους είναι ότι μπορούν να είναι μυστικοπαθείς. Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα σφάλματα σκέψης και οι γονείς μπορούν να πουν στο παιδί τους «Δεν έχεις το δικαίωμα να κρατάς μυστικά από εμένα, αν πρόκειται για κάτι που θέτει εσένα ή άλλους σε κίνδυνο».
Ο James Lehman πιστεύει ότι οι γονείς πρέπει να ελέγχουν το παιδί τους μετά από μια σημαντική παράβαση και να τους παρουσιάζουν αποτελεσματικές συνέπειες των πράξεών τους. Και αυτό είναι η υποχρέωση και η ευθύνη των γονέων.
Μην αφήστε το παιδί σας να στρέψει τη συζήτηση εναντίον σας
Όταν τα παιδιά πιαστούν να κάνουν κάτι ενοχοποιητικό, πολλά από αυτά θα προσπαθήσουν να αντιστρέψουν τη συζήτηση και να πουν «Δεν το πιστεύω πως μπήκες στο δωμάτιό μου!» και να το παρουσιάσουν ότι ο γονέας έκανε κάτι κακό.
Η αντιστροφή της κατάστασης είναι μια τακτική που χρησιμοποιούν τα παιδιά για να βάλουν τους γονείς τους σε άμυνα. Δημιουργούν ένα επιχείρημα ως αντιπερισπασμό για να αποφύγουν να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεων ή της συμπεριφοράς τους. Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιες τακτικές που χρησιμοποιούν τα παιδιά στις περιπτώσεις αυτές και πώς οι γονείς πρέπει να αποκριθούν για να βεβαιωθούν ότι η συζήτηση θα παραμείνει εστιασμένη εκεί που οφείλει.
Τακτική #1: «Δεν το πιστεύω ότι με κατασκοπεύεις!»
Αυτό είναι συχνό σενάριο: ο γονέας λέει «Βρήκα χαρτάκια τσιγάρου στο συρτάρι του γραφείου σου» και το παιδί απαντά «Δεν το πιστεύω ότι ψάχνεις τα πράγματά μου! Είμαι 16 χρονών! Ποιο είναι το πρόβλημά σου;» Ο γονέας δεν πρέπει να μπει σε αυτή τη διαφωνία, αλλά ήρεμα να πει κάτι όπως:
«Στο είχα πει πως θα ελέγχω τα πράγματά σου. Το πρόβλημα δεν είναι ο έλεγχος. Το πρόβλημα είναι τα χαρτάκια που έχεις στο συρτάρι σου. Και είμαι διατεθειμένος να μιλήσω μόνο γι? αυτά. Αν θες να φωνάξεις, μπορείς να πας να φωνάξεις κάπου αλλού και, όταν τελειώσεις, να μιλήσουμε για τα χαρτάκια. Δεν παραβιάζω τα δικαιώματά σου, εσύ παραβιάζεις τους κανόνες του σπιτιού μας.»
Μην αφήστε το παιδί σας να συνεχίσει τον τσακωμό. Απλώς πείτε πως θα το συζητήσετε όταν είστε και οι δυο έτοιμοι να συνομιλήσετε ήρεμα. Αν το παιδί σας απαντήσει πως είναι έτοιμο εκείνη τη στιγμή, εξηγήστε του πως εσείς δεν είστε αρκετά ήρεμος, για να το συζητήσετε, και ζητήστε του 15 λεπτά. Χρησιμοποιήστε το χρόνο αυτό για να περπατήσετε λίγο ή να φτιάξετε έναν καφέ. Έπειτα επιστρέψτε, συζητήστε με το παιδί και εξηγήστε του τις συνέπειες για τις πράξεις του.
Τακτική #2: «Τα φυλάω για έναν φίλο μου!»
Τα παιδιά συχνά λένε «Δεν είναι καν δικά μου. Τα φυλάω για έναν φίλο. Ο JamesLehman προτείνει οι γονείς να απαντήσουν σε αυτό λέγοντας:
«Δεν θέλω να ακούσω τέτοιες δικαιολογίες. Είσαι υπεύθυνος να μη φέρνεις ναρκωτικά στο σπίτι και είσαι υπόλογος για αυτά, ανεξαρτήτως αν κάνεις ή όχι χρήση».
Τα παιδιά επίσης θα προσπαθήσουν να υποστηρίξουν ότι έχουν ευγενή κίνητρα, ότι το κάνουν για να «σώσουν έναν φίλο τους». Στην περίπτωση αυτή, οι γονείς μπορούν να απαντήσουν «Τα έφερες στο σπίτι. Είναι στην κατοχή σου. Είναι δικιά σου η ευθύνη».
Μπορούμε να εξηγήσουμε στο παιδί ότι, αν η αστυνομία το σταματήσει και βρουν πάνω του παράνομες ουσίες κι εκείνο πει πως είναι ενός φίλου του, η αστυνομία δεν θα νοιαστεί. Θα βρίσκονται στην κατοχή του και γι? αυτό θα είναι υπεύθυνο και αυτό είναι που έχει σημασία.
Τακτική #3: «Γιατί δεν με εμπιστεύεσαι;»
Αν πείτε στο παιδί σας «πώς και βρήκα ένα άδειο κουτάκι μπύρας κάτω από το κρεβάτι σου;», το παιδί σας πιθανόν να απαντήσει «Γιατί ψάχνεις το δωμάτιό μου; Δεν με εμπιστεύεσαι;»
Όμως δεν είναι αυτό το θέμα. Το θέμα είναι ότι το παιδί σας είχε ένα άδειο κουτάκι μπύρας κάτω από το κρεβάτι του. Το να θεωρείς κάποιον υπεύθυνο για τις πράξεις του δεν είναι κατασκόπευση. Και ούτε παραβιάζετε την ιδιωτικότητα ή τα δικαιώματά του. Μην εμπλακείτε στη μάχη αυτή. Πείτε απλώς:
«Δεν μιλάμε για την εμπιστοσύνη τώρα. Δεν μιλάμε για την παραβίαση της ιδιωτικότητάς σου. Γνωρίζεις τους κανόνες του σπιτιού. Δεν επιτρέπεται αλκοόλ και ναρκωτικά, ούτε στο σπίτι ούτε για προσωπική σου χρήση. Αυτό είναι το θέμα. Θα μιλήσουμε γι? αυτό σε μισή ώρα και θέλω να είσαι έτοιμος γι? αυτό.» Και φύγετε από το δωμάτιο.
Τακτική #4: «Δεν κράτησες την υπόσχεσή σου!»
Αν ψάξετε τα πράγματα του παιδιού σας χωρίς λόγο και βρείτε κάτι ενοχοποιητικό, ο James Lehman προτείνει να κάτσετε με το παιδί και να του πείτε:
«Άκου, έκανα κάτι που δεν θα σου αρέσει. Πήγα στο δωμάτιό σου χωρίς να το ξέρεις και έριξα μια ματιά. Και ενώ ξέρω πως δεν σου αρέσει αυτό και ξέρω πως σου είπα πως δεν θα το κάνω, σήμερα το έκανα. Και δέχομαι ότι είσαι θυμωμένος. Αν υπάρχει κάποιος τρόπος που μπορώ να επανορθώσω, θα το κάνω. Αλλά ενώ ήμουν εκεί βρήκα σιρόπια βήχα (που περιέχουν αλκοόλ). Και πρέπει να μιλήσουμε γι? αυτό. Και θέλω μια απάντηση στο πώς βρέθηκαν εκεί και γιατί τα χρησιμοποιείς».
Τότε αν το παιδί σας νιώθει ένοχο και προσπαθήσει να αντιστρέψει τους όρους, αν κλιμακώνει τη συζήτηση φωνάζοντας «Μου υποσχέθηκες ότι δεν θα μπαίνεις στο δωμάτιό μου!», μπορείτε να απαντήσετε πως θα το συζητήσετε όταν ηρεμήσουν τα πνεύματα και πως θα επιστρέψετε σε μισή ώρα.
Η ιδιωτικότητα είναι προνόμιο, όχι δικαίωμα
Οι γονείς δίνουν στα παιδιά τους την ιδιωτικότητα σε ό,τι αφορά το τι συμβαίνει στο δωμάτιό τους ή στα συρτάρια τους, επειδή τα παιδιά είναι έμπιστα και ειλικρινή. Κατά τη γνώμη του James Lehman, δεν πρόκειται για δικαίωμα.
Και τα παιδιά σας πρέπει να γνωρίζουν ότι αν προδώσουν την εμπιστοσύνη σας, ένα από τα πράγματα που θα αλλάξουν θα είναι ότι θα τα παρακολουθείτε πιο στενά. Και ναι, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα ψάχνετε τα συρτάρια τους ή τις ντουλάπες τους ή το τηλέφωνό τους.
Αλλά αυτό είναι το τίμημα που πληρώνουν επειδή είναι ανειλικρινή και αναξιόπιστα. Όλοι πρέπει να μάθουμε ότι η απώλεια εμπιστοσύνης είναι ένα ισχυρό πλήγμα. Εργαζόμενοι απολύονται από την εργασίας τους, όταν παραβιάζουν τους κανόνες και δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται αξιόπιστοι.
Η εμπιστοσύνη είναι κάτι που δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ελαφρά, τόσο εντός όσο και εκτός του σπιτιού. Δεν είναι κατασκόπευση αν αποφασίσετε να κάνετε κάποια επιπλέον βήματα για να κρατήσετε τα παιδιά σας ασφαλή απ? όσα συμβαίνουν στον κόσμο και από τις κακές αποφάσεις τους, ειδικά αν έχετε και άλλα παιδιά στο σπίτι.
Πηγή:
https://www.empoweringparents.