Κοινωνικό Αγχος

Τα παιδιά και οι έφηβοι με κοινωνικό άγχος έχουν έναν υπερβολικό και επίμονο φόβο σε περιστάσεις κοινωνικές ή/και σε τομείς επίδοσης, όπως το σχολείο, τα πάρτι, τις αθλητικές δραστηριότητες και άλλα. Ανησυχούν υπερβολικά ότι μπορεί να κάνουν κάτι ντροπιαστικό ή ότι οι άλλοι μπορεί να σκεφτούν κάτι άσχημο γι αυτά. Αυτά τα παιδιά συνεχώς νιώθουν σαν να βρίσκονται πάνω σε μια «σκηνή», που μπορεί να οδηγήσει σε έντονη αμηχανία, άγχος και αποφυγή των καταστάσεων αυτών. Κάποια παιδιά φοβούνται μόνο το να μιλήσουν ή να παρουσιαστούν μπροστά σε κοινό, ενώ άλλα φοβούνται και αποφεύγουν ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών καταστάσεων. Τέλος, ένα παιδί που είναι ντροπαλό ή ήσυχο δεν σημαίνει πως έχει Διαταραχή Κοινωνικού Αγχους.

Πληροφορίες

Η Διαταραχή Κοινωνικού ʼγχους συνήθως ξεκινά στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, αν και μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα, στα χρόνια του δημοτικού.
Μπορεί να αναπτυχθεί ξαφνικά μετά από μια αγχωτική ή ντροπιαστική εμπειρία ή αργά σε βάθος χρόνου.
Υπάρχουν δεδομένα που υποστηρίζουν ότι το κοινωνικό άγχος είναι οικογενειακό χαρακτηριστικό, συνεπώς μπορεί να υπάρχουν και άλλα μέλη της οικογένειας που έχουν παρόμοιες δυσκολίες με το παιδί σας.
Ένας ίσος αριθμός αγοριών και κοριτσιών βιώνουν κοινωνικό άγχος και σε κάθε σχολική χρονιά περίπου το 7% των παιδιών μπορεί να διαγνωστεί με κοινωνικό άγχος.
Κάποια από τα προβλήματα που σχετίζονται με τη Διαταραχή Κοινωνικού ʼγχους συμπεριλαμβάνουν μειωμένη σχολική επίδοση, χαμηλή αυτοπεποίθηση σε κοινωνικές περιστάσεις, δυσκολία στην καλλιέργεια και τη διατήρηση φιλιών, κατάθλιψη, κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών.

Σημάδια και Συμπτώματα

Το παιδί σκέφτεται:

Θα πω κάτι χαζό.
Δε θα τους αρέσω.
Είμαι χαζός.
Οι άλλοι μου λένε πως είμαι νευρικός.

(Σημειώστε ότι τα πολύ μικρά παιδιά πιθανόν να μην μπορούν να εντοπίσουν τις συγκεκριμένες σκέψεις φόβου που κάνουν.)

Το παιδί εμφανίζει:

Στομαχόπονο
Κοκκίνισμα
Εφίδρωση
Τρέμουλο
Μυϊκή ένταση
Ευερεθιστότητα
Αίσθημα απομάκρυνσης από το σώμα του

Το παιδί νιώθει:

ʼγχος/ανησυχία/φόβο
Ντροπή
Αμηχανία
Ανημποριά
Λύπη
Θυμό

Το παιδί:

Αρνείται να πάει σχολείο
Αποφεύγει να συμμετέχει σε νέες δραστηριότητες ή να πηγαίνει σε νέα μέρη
Απορρίπτει προσκλήσεις για κοινωνικές εκδηλώσεις
Δεν σηκώνει το χέρι του στην τάξη
Κλαίει
Αρνείται να πάει να συναντήσει άλλα παιδιά χωρίς ένα γονέα
Μουρμουρίζει ή δεν κοιτάζει τους άλλους στα μάτια
Μένει στο σπίτι τα σαββατοκύριακα αντί να κάνει παρέα με φίλους

Συχνές περιστάσεις ή τομείς που επηρεάζονται

Να μιλάει μπροστά σε κοινό (πχ η παρουσίαση μιας εργασίας μπροστά στην τάξη ή μια θεατρική παράσταση)
Να συμμετέχει στην τάξη (πχ να ρωτάει ή να απαντάει σε ερωτήσεις, να διαβάζει φωναχτά, να γράφει στον πίνακα)
Να τρώει μπροστά σε άλλους
Να χρησιμοποιεί δημόσιες τουαλέτες
Να συμμετέχει σε συζητήσεις με φίλους ή συμμαθητές
Να στέλνει e-mail, ηλεκτρονικά μηνύματα ή να παίρνει τηλέφωνο
Να πηγαίνει σε κοινωνικές εκδηλώσεις
Να μιλάει σε ενήλικες (πχ σε δασκάλους)
Να βγαίνει ραντεβού
Να διεκδικεί ή να εκφράζει τη γνώμη του
Να παραγγέλνει φαγητό σε εστιατόριο

Πώς το κοινωνικό άγχος επηρεάζει ένα παιδί σε διαφορετικές ηλικίες;

Τα μικρά παιδιά τείνουν να βιώνουν ένα πλήθος σωματικών συμπτωμάτων, όπως στομαχόπονους ή να παραπονιούνται ότι νιώθουν άρρωστα. Επιπλέον, μπορεί να κλάψουν, να γκρινιάξουν, να παγώσουν ή να προσκολληθούν στους γονείς τους σε κοινωνικές περιστάσεις, παρακαλώντας τους γονείς τους να μείνουν κι εκείνοι εκεί. Αυτά τα παιδιά μπορεί να αρνηθούν να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες ή να πηγαίνουν στο σχολείο. Μπορεί επίσης να μη μιλάνε σε συγκεκριμένες περιστάσεις (για παράδειγμα όταν συναντούν ένα νέο ή άγνωστο πρόσωπο). Τέλος, τα παιδιά αυτά μπορεί τελικά να συμμετέχουν στις παραπάνω δραστηριότητες, αλλά αυτό δε συμβαίνει χωρίς αντιρρήσεις ή και καβγάδες. Συχνά καταλήγουν με το παιδί να κλαίει και τους γονείς να νιώθουν αναστάτωση, ενοχές, ακόμα και θυμό. Παρά τις ακραίες αυτές συμπεριφορές, τα μικρά παιδιά συχνά δεν μπορούν να πουν γιατί είναι τόσο ανήσυχα ή να εντοπίσουν τι είναι αυτό που τα αναστατώνει τόσο.

Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες συνήθως εστιάζουν περισσότερο στον εαυτό τους και μπορεί να έχουν αυστηρές αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό τους. Είναι πιο πιθανό να μουρμουρίζουν και να αποφεύγουν τη βλεμματική επαφή. Οι έφηβοι συχνά παλεύουν με τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις, καθώς δεν μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στην τάξη και να συνεργάζονται σε ομαδικές εργασίες. Αυτό μπορεί να τους οδηγήσει στο να κάνουν «κοπάνα» και/ ή στη χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών, για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν. Τέλος, οι έφηβοι μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να βγουν ραντεβού ή να έχουν προβλήματα στη δουλειά (π.χ. δυσκολία στις συνεντεύξεις και στην αλληλεπίδραση με τους συνεργάτες ή τους εργοδότες) εξαιτίας του υπερβολικού κοινωνικού φόβου ή ντροπής. Δυστυχώς, δεν μπορούν όλα τα παιδιά και οι έφηβοι να αναγνωρίσουν ότι η αγχώδης αντίδρασή τους μπορεί να είναι παράλογη δεδομένων των απαιτήσεων της τρέχουσας κατάστασης, κι αυτό δυσκολεύει τους γονείς που θέλουν να ενθαρρύνουν το παιδί τους να αποκτήσει μια διαφορετική οπτική και να κερδίσει το κουράγιο να αντιμετωπίσει τους φόβους του.

Σημειώνεται ότι το κοινωνικό άγχος στην πλειοψηφία των παιδιών και εφήβων διαφεύγει της προσοχής των γονιών και των δασκάλων. Δεν πρόκειται για παιδιά που κάνουν φασαρία. Αντιθέτως, είναι παιδιά που προσπαθούν να είναι αόρατα. Αυτά τα παιδιά εντοπίζονται όταν ξεκινούν να κάνουν πολλές απουσίες ή να πέφτουν οι βαθμοί τους.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ:

https://www.anxietycanada.com/parenting/social-anxiety-disorder