Η καθημερινότητα ενός δυσλεκτικού παιδιού


  Επηρεάζουν οι μαθησιακές  δυσκολίες την ψυχολογία ενός παιδιού;

Η  έμφαση που προσδίνει η κοινωνία μας στη σχολική επίδοση σφραγίζει ολόκληρη τη  σχολική ζωή του παιδιού. Κατά συνέπεια, οι δυσκολίες στο μαθησιακό τομέα  ενδέχεται να επηρεάσουν την ψυχολογική ισορροπία του παιδιού.

Το  δυσλεκτικό παιδί αρχίζει να αισθάνεται ότι διαφέρει από τους άλλους από τη  στιγμή που θα μπει στο χώρο του σχολείου. Επειδή το πρόβλημά του δεν είναι  ορατό, συνήθως, προσπαθεί να το κρύψει, όταν βρίσκεται ανάμεσα σε ανθρώπους που  το αγνοούν, γιατί μπορεί να αισθάνεται ντροπή, αμηχανία ή ακόμη και ότι δεν  είναι “φυσιολογικό”. Η κατάσταση αυτή ασκεί τεράστια πίεση στο παιδί γιατί ζει  διαρκώς με την αγωνία ότι θα το ανακαλύψουν. Ετσι, αρχίζει να δειλιάζει και να  κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για ν΄αποφύγει τις καταστάσεις εκείνες που  το φέρνουν σε δύσκολη θέση ή μπορεί να φανερώσουν το πρόβλημά του.

Πώς  επηρεάζεται η καθημερινότητα ενός δυσλεκτικού παιδιού όταν βρίσκεται εκτός  σχολείου;

Συνήθως  επικεντρωνόμαστε στα προβλήματα που σχετίζονται με τη σχολική επίδοση. Ωστόσο,  θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η δυσλεξία επηρεάζει τη ζωή ενός  παιδιού  καθημερινά, από τη στιγμή που θα  ξυπνήσει το πρωί μέχρι το βράδυ που θα πάει για ύπνο. Μάλιστα, επιφέρει εμπόδια  και σε πολλές άλλες πλευρές της ζωής του που – εκ πρώτης όψεως - δεν φαίνονται  τόσο στενά συνδεδεμένες με τη μαθησιακή του ιδιαιτερότητα:

Προφορικός  Λόγος:
  Το  δυσλεκτικό παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να θυμηθεί και να χρησιμοποιήσει τις  κατάλληλες λέξεις καθώς συζητά με άλλους. Το αποτέλεσμα είναι να κολλάει, να  χρησιμοποιεί ακατάλληλες λέξεις ή να καταφεύγει σε γκριμάτσες προκειμένου να  καταφέρει να επικοινωνήσει. Δυστυχώς, αυτή η αδυναμία μπορεί όχι μόνο να το φέρει  σε δύσκολη θέση και να του δημιουργήσει αισθήματα αμηχανίας αλλά και να σταθεί  αφορμή για ν' αρχίσει να αποφεύγει τις συζητήσεις. 

Ενδεχομένως,  να μην κατανοεί όλα τα αστεία που λέγονται στην παρέα ή να μην αντιλαμβάνεται  αμέσως κάποιο λογοπαίγνιο καθώς πολλές κοινωνικές δραστηριότητες απαιτούν  γρήγορη σκέψη και λεκτική ευστροφία. Ετσι,  μπορεί να αποφεύγει να συμμετέχει σε συζητήσεις και παρέες και σιγά σιγά ν'  αρχίσει να απομονώνεται από τους άλλους. 

Κοινωνικές  Δεξιότητες:
  Ισως,  αδυνατεί να αποκωδικοποιήσει και να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων και να  τροποποιήσει αναλόγως τη συμπεριφορά του ώστε να αναπτύσσει καλές διαπροσωπικές  σχέσεις, γιατί δυσκολεύεται να διακρίνει και να ερμηνεύσει μη λεκτικές  πληροφορίες (γλώσσα  σώματος, έκφραση  προσώπου, τόνο και ένταση φωνής). Επιπλέον, η δυσκολία του να εκφράσει τα  συναισθήματά του με αποδεκτό τρόπο και να επιλύσει μόνο του τα προβλήματά του  οξύνουν την κοινωνική του αδεξιότητα και συντελούν στην κοινωνική του  απομονωσή.

Συγκέντρωση/Οργάνωση:
  Συχνά  χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσει ακόμα και μια φαινομενικά απλή  δουλειά (π.χ.: αντιγραφή από τον πίνακα) γεγονός που το κάνει να αμφισβητεί τις  ικανότητές του και την ευφυία του. Η κατάσταση μπορεί να χειροτερεύσει όταν  συγγενείς και φίλοι αποδοκιμάζουν το παιδί γιατί λανθασμένα πιστεύουν ότι δεν  προσπαθεί αρκετά εφόσον δεν κατορθώνει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους.

Οταν  αδυνατεί να συγκεντρωθεί και δυσκολεύεται να τελειώσει την εργασία που έχει  ξεκινήσει και να προχωρήσει στην επόμενη μπορεί να νιώθει απελπισία και  απόγνωση ότι δεν θα καταφέρει ποτέ να ολοκληρώσει τη δουλειά του. Ενώ, η  έλλειψη οργάνωσης και η ακαταστασία   (σκορπισμένα χαρτιά και βιβλία στο χώρο εργασίας) το αποσυντονίζουν.

Χρονικός  Προσανατολισμός:
  Η  δυσκολία του στο διάβασμα της ώρας στο ρολόι και η κακή αίσθηση του χρόνου του  δημιουργούν επιπρόσθετα προβλήματα. Για παράδειγμα, δεν πηγαίνει εγκαίρως σε  εκδηλώσεις ή συναντήσεις, ξεφεύγει από το πρόγραμμά του, δεν τηρεί προθεσμίες,  δυσκολεύεται να υπολογίσει το χρόνο που χρειάζεται για να κάνει μια δουλειά.

Μνήμη:
  Η  αδυναμία του να συγκρατεί στη μνήμη πληροφορίες προβληματίζει πολλούς  ανθρώπους. Μερικοί νιώθουν θυμό ή αμηχανία απέναντί του και του βάζουν τις  φωνές. Ενώ, ορισμένοι άλλοι μπορεί να το προσβάλλουν και να το εξευτελίσουν.  Αναμφίβολα, αυτή η στάση διογκώνει τα αισθήματα ανεπάρκειας που  βιώνει.

Οπτικοκινητικός  Συντονισμός:
  Το  δυσλεκτικό παιδί μπορεί να αποφεύγει συστηματικά κάποιες δραστηριότητες (π.χ.:  αθλητισμό, χορό, ζωγραφική) γιατί το δυσκολεύουν – λόγω αδυναμίας, π.χ.: στον  οπτικοκινητικό συντονισμό, στην λεπτή ή αδρή κίνηση. Προτιμά να μην συμμετέχει,  γιατί τρομάζει ότι δεν θα τα καταφέρει και θα γελοιοποιηθεί μπροστά στους  άλλους. Έτσι, περιορίζει τα ενδιαφέροντά του.

Χωρικός  Προσανατολισμός:
  Είναι  πολύ πιθανό να φοβάται ν' ακολουθήσει μια νέα διαδρομή γιατί αγωνιά μήπως χαθεί  στο δρόμο εξαιτίας της αδυναμίας του στον προσανατολισμό. Παράλληλα, ντρέπεται  να ζητήσει βοήθεια όταν χάνεται, επειδή αυτό μπορεί να αποτελέσει μια ακόμη  αιτία κοροϊδίας και κριτικής από τους άλλους. Την ίδια στιγμή, η αγωνία του  κορυφώνεται, γιατί αμφιβάλλει αν θα κατανοήσει ή αν θα συγκρατήσει στη μνήμη  του τις οδηγίες προσανατολισμού σε περίπτωση που ζητήσει τελικά βοήθεια.

Μαθηματική  Σκέψη:
  Η  αδυναμία στη διαχείριση των χρημάτων είναι ένα ακόμη συνηθισμένο πρόβλημα για  το δυσλεκτικό παιδί. Αποφεύγει, λοιπόν, τις χρηματικές συναλλαγές επειδή δεν  μπορεί να υπολογίσει σωστά πόσα χρήματα πρέπει να δώσει και πόσα ρέστα πρέπει  να πάρει.

Αυτοπεποίθηση:
  Συνήθως  εγκαταλείπει την προσπάθειά του με την πρώτη δυσκολία που θα συναντήσει ή δεν  επιμένει να ολοκληρώσει την σχολική εργασία που το δυσκολεύει, γιατί  πιστεύει  ότι όσο και αν προσπαθήσει δεν  θα τα καταφέρει. Συχνά αποκτά παθητική στάση και αποφεύγει να παίρνει  πρωτοβουλίες. Κατ' αυτό τον τρόπο, οι πιθανότητες που έχει να τα πάει καλά σε  αυτό που κάνει μειώνονται ακόμα περισσότερο καθώς είναι πεπεισμένο από την αρχή  ότι θα αποτύχει (αυτο-εκπληρούμενη προφητεία).

Πώς  μπορεί να στηρίξει ένας γονιός το δυσλεκτικό παιδί του;

Θα  πρέπει πρώτα απ' όλα να συνειδητοποιήσετε ότι η δική σας υποστηρικτική στάση  μπορεί να αλλάξει τη ζωή του.  Είναι  απαραίτητο να καταλάβετε ότι το παιδί σας χρειάζεται να προσπαθήσει περισσότερο  και με διαφορετικό τρόπο από τα άλλα παιδιά για να κατακτήσει τα όνειρά του.  Επιπλέον, να θυμάστε ότι μια μαθησιακή δυσκολία μπορεί να θέτει εμπόδια στο  δρόμο του παιδιού σας για την επιτυχία αλλά αυτά τα εμπόδια μπορούν να  ξεπεραστούν. Γι' αυτό θα πρέπει να βάλετε σαν στόχο να βοηθήσετε το παιδί  να τα βγάλει πέρα με τη δυσκολία του και να  κυνηγήσει τα όνειρά του και τις φιλοδοξίες του. 
 
  Είναι  γεγονός ότι η καθημερινή μελέτη συχνά αποτελεί πηγή άγχους, έντασης και  εκνευρισμού - τόσο για εσάς τους γονείς όσο και για το ίδιο το παιδί. Μην  επικεντρώνεσθε στην σχολική επίδοση του παιδιού. Ασχοληθείτε και με άλλες  δραστηριότητες.

Επίσης,  είναι σημαντικό να είσαστε υπομονετικοί με το παιδί που έχει μαθησιακές  δυσκολίες. Χρειάζεται υπομονή και επιμονή ώσπου να σημειωθεί πρόοδος. Διδάξτε  του ανεξαρτησία και πώς να βοηθάει τον εαυτό του όταν δυσκολεύεται σε κάτι.  Ενισχύστε την αυτοπεποίθησή του και ανταμείψτε το. Ενθαρρύνετε τα ενδιαφέροντά  του και κρατήστε ζωντανό το κίνητρο για μάθηση. Μην πέσετε στην παγίδα του να  συγκρίνετε το ένα σας παιδί με το άλλο. Μπορεί να νιώσει μειονεκτικά. Επίσης  αποφύγετε καταστάσεις αποτυχίας στο σπίτι. Εκεί πρέπει να αισθάνεται ασφάλεια.  Μην το αφήσετε να νιώσει το άγχος σας. Να θυμάστε ότι εσείς, δηλαδή η οικογένεια του, έχετε τη δύναμη να το  βοηθήσετε να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες του.

Η  πίστη στις ικανότητες του δυσλεκτικού παιδιού αποτελεί σημαντικό κλειδί για την  επιτυχία του στη ζωή. Η σωστή συναισθηματική και εκπαιδευτική προσέγγιση του  παιδιού είναι δυνατόν να αλλάξει αποφασιστικά τη στάση που έχει απέναντι στο  σχολείο. Μπορεί να του δώσει την αισιοδοξία και τη δύναμη που χρειάζεται  για να πετύχει τους στόχους του και να  καμαρώνει αργότερα για τις επιτυχίες του. Αντίθετα η κριτική και η απόρριψη θα  το οδηγήσουν στην αποτυχία, στην χαμηλή αυτοεκτίμηση και στην απόσυρση.

Χρήσιμες  Συμβουλές

     
  • Κατ'  αρχήν, βοηθήστε το παιδί να χρησιμοποιεί τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει  καλύτερα και ενθαρρύνετέ το να αναπτύξει τις δικές του στρατηγικές.
  •  
  • Ενημερώστε  το δάσκαλο για τις δυσκολίες του παιδιού. Φροντίστε να έρθει σε επαφή με τον  ειδικό παιδαγωγό, που παρακολουθεί το παιδί, για να συνεργαστούν με στόχο να  πετύχουν την καλύτερη αντιμετώπιση του παιδιού στο σχολείο.
  •  
  • Αν  το παιδί  έχει νέο δάσκαλο αυτή τη χρονιά  μην επαναπαύεστε ότι ο προηγούμενος έχει ενημερώσει τον καινούριο. Κάντε το  εσείς και συζητήστε μαζί του όλα τα ζητήματα που σας απασχολούν.
  •  
  • Εάν  το παιδί παρουσιάζει διάσπαση προσοχής τότε χρειάζεται συχνά διαλείμματα όταν  διαβάζει, επειδή δεν μπορεί να συγκεντρωθεί για πολύ ώρα.
  •  
  • Απομακρύνετε  από το χώρο που διαβάζει όλα τα ερεθίσματα (οπτικά ή ακουστικά) που πιθανόν να  τραβούν την προσοχή του. Επίσης απομακρύνετε το γραφείο του από παράθυρα.
  •  
  • Εάν  γράφει με το αριστερό χέρι ενημερώστε τη δασκάλα για να το βοηθήσει και αυτή  στο σχολείο και αφήστε το ελεύθερο να γράψει όπως θέλει.
  •  
  • Να  συμβουλεύεσθε καθημερινά το πρόχειρο τετράδιο σημειώσεων του παιδιού σας  σχετικά με τις υποχρεώσεις του για το σπίτι.
  •  
  • Να  επιβεβαιώνετε από το βράδυ ότι το παιδί σας έχει τον  απαραίτητο εξοπλισμό για το σχολείο και να  ετοιμάζετε τη σχολική τσάντα εγκαίρως.
  •  
  • Εάν  το παιδί σας εργάζεται σε πολύ αργούς ρυθμούς συζητήστε το θέμα με τη δασκάλα  και σκεφθείτε διάφορους τρόπους για να συντομεύσετε τη μελέτη του στο σπίτι.
  •  
  • Εάν  δυσκολεύεται καθώς διαβάζει κάποιες λέξεις τονίστε τις με χρωματιστό μαρκαδόρο.
  •  
  • Εάν  χάνει το σημείο που βρίσκεται, δείξτε του πώς να χρησιμοποιεί ένα χάρακα ή ένα  μικρό χαρτόνι για να κρύβει το υπόλοιπο κείμενο, πέρα από τη γραμμή που  διαβάζει.
  •  
  • Ακόμα  και εάν συλλαβίζει αποφύγετε καυστικά ή αρνητικά σχόλια αναφορικά με την  απόδοσή του.
  •  
  • Δείξτε  κατανόηση για την αρνητική στάση που μπορεί να έχει  απέναντι στο διάβασμα και προσπαθήστε να  αλλάξετε αυτά τα αισθήματα με ευχάριστο τρόπο. Για παράδειγμα, διαβάστε μαζί του  κάποιο εικονογραφημένο βιβλίο ή περιοδικό και στη συνέχεια ζωγραφίστε κάτι ή να  φτιάξτε ένα κολλάζ με αφορμή αυτά που διαβάσατε.
  •  
  • Αν  μελετάει κάποιο θεωρητικό μάθημα (π.χ.: Ιστορία) προτρέψτε το να διαβάσει πρώτα  την περίληψη του κεφαλαίου - αν υπάρχει – ώστε να έχει μια συνοπτική εικόνα του  περιεχομένου.
  •  
  • Βοηθήστε  το να μάθει ευκολότερα τα ιστορικά γεγονότα φτιάχνοντας σχεδιαγράμματα και  δίνοντας ένα εύθυμο τόνο στις μνημονικές τεχνικές που χρησιμοποιείτε.
  •  
  • Φροντίστε  να εμπλουτίσετε το λεξιλόγιό του. Αυτό θα βοηθήσει όχι μόνο στην  κατανόηση του γραπτού λόγου (θεωρητικά  μαθήματα) αλλά και του προφορικού.
  •  
  • Βεβαιωθείτε  ότι το παιδί κατανοεί τις γραπτές οδηγίες σε μια εργασία. Ζητήστε του να σας  πει με δικά του λόγια το περιεχόμενο των οδηγιών και ξεκαθαρίστε ό,τι δεν έχει  καταλάβει.
  •  
  • Εάν  η ορθογραφία είναι το αδύνατο σημείο του παιδιού σας τότε θα ήταν καλό να  γράψετε σε μία κάρτα τη λέξη που το δυσκολεύει και να τονίσετε με διαφορετικό  χρώμα τα γράμματα που πιθανόν να το μπερδεύουν.
  •  
  • Χρησιμοποιείστε  διασκεδαστικούς τρόπους για την εξάσκηση στην ορθογραφία (π.χ: κρεμάλα,  σταυρόλεξα, κ.λ.π).