Καβγάδες μπροστά στα παιδιά

Οι καβγάδες έχουν επίπτωση πάνω στα μωρά. «Τα παιδιά είναι συντονισμένα με τους γονείς τους» λέει η LeNaya Smith Crawford, οικογενειακή θεραπεύτρια και παιγνιοθεραπεύτρια. «Μπορούν να νιώσουν πράγματα που μπορεί να μην συνειδητοποιούμε, ακόμα και όταν είναι βρέφη. Υπάρχουν αρκετές έρευνες που δείχνουν ότι τα βρέφη μπορούν να νιώσουν πότε η μητέρα τους είναι στρεσαρισμένη.»

Στην πραγματικότητα, η ικανότητά τους να νιώθουν το στρες της μητέρας τους ξεκινά από τη μήτρα. Μια έρευνα του 2011 έδειξε ότι η κορτιζόλη, ή αλλιώς η ορμόνη του στρες, μπορεί να περάσει στον πλακούντα και να προκαλέσει υψηλότερα επίπεδα στρες στο αγέννητο μωρό. Βρέθηκε ότι τα μωρά που εκτίθενται σε συχνό στρες ενώ βρίσκονται μέσα στη μήτρα γεννιούνται με υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης σε σύγκριση με εκείνα που γεννιούνται από λιγότερο στρεσαρισμένες μητέρες. Αυτό συμβαίνει, εξηγεί ο παιδοψυχολόγος Chad Radniecki, επειδή το νευρικό σύστημα αναπτύσσεται πριν τη γέννηση και το επηρεάζει η παρουσία του στρες.»

Μια έρευνα του 2010 υπέδειξε ότι, μέχρι την ηλικία των 6 μηνών, τα μωρά θα επιδεικνύουν επιπλέον αντιδράσεις στρες γρυλίζοντας ή κάνοντας θυμωμένες γκριμάτσες. Και τα μωρά που εκτίθενται σε αντιπαραθέσεις έχουν αυξημένους καρδιακούς παλμούς, το οποίο επίσης πυροδοτεί μια αντίδραση ορμόνης στρες.

«Οι λέξεις δεν είναι αυτές που πυροδοτούν το μωρό» υποστηρίζει η ψυχοθεραπεύτρια Jennifer Tomko, «αλλά ο τόνος, η ένταση και οι εκφράσεις του προσώπου έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στην αντίδραση στρες του μωρού». Τα μωρά έχουν εγγενώς ένστικτο να αναζητούν την ασφάλεια, ενώ παράλληλα αποζητούν την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, η οποία θα εξασφαλίζει ότι οι ανάγκες τους θα καλυφθούν. Οι φωνές ή η επιθετικότητα γίνεται αντιληπτή από τα παιδιά ως ανασφάλεια, η οποία εκκρίνει ορμόνες στρες και τα αφήνει με μια γενική αίσθηση ανησυχίας.

Ποιες είναι οι μακροχρόνιες επιπτώσεις;

Σύμφωνα με τη Tomko, αυτές εξαρτώνται από:

  • τη σοβαρότητα των τσακωμών,
  • τη συχνότητα των τσακωμών,
  • το ταμπεραμεντο του μωρού
  • την αντίληψη του μωρού σε ό,τι αφορά την ασφάλεια πριν, κατα τη διάρκεια και μετά τους τσακωμούς.

Αν βλέπουν τους γονείς να κλαίνε και να είναι αναστατωμένοι, τότε πιθανόν τα μωρά να αρχίσουν να κλαίνε κι εκείνα. Αν του παρέχεται υποστήριξη και ένα αίσθημα ασφάλειας μέσα από αγκαλιά, παιχνίδι ή τραγούδι, τότε πιθανόν το μωρό να ξανανιώσει ασφάλεια μέσα σε λίγα λεπτά. Αλλά αν αυτή η αίσθηση ασφάλειας δεν ικανοποιηθεί, τότε το αποτέλεσμα αλλάζει. Αν υπάρχει συνεχόμενη ή επαναλαμβανόμενη αίσθηση κινδύνου για το παιδί, τότε η αντίδραση στρες μπορεί να παραμείνει υψηλή για πολλή ώρα.

Με τον καιρό, τα αυξημένα επίπεδα στρες στα μωρά μπορούν να προξενήσουν άγχος αποχωρισμού, δυσθυμία και προβλήματα στον ύπνο. Αλλά η συνεχιζόμενη αντιπαράθεση των γονέων παρουσία των μωρών μπορεί να έχει κάποιες άλλες, πιο αξιοσημείωτες επιδράσεις. «Από τη στιγμή που τα νήπια αναπτύσσουν γλωσσικές δεξιότητες, μιμούνται τη γλώσσα και το στυλ επικοινωνίας των ενηλίκων του περιβάλλοντός τους» εξηγεί η Tomko. «Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την επιλογή λέξεων, τον τόνο και την ένταση. Τα νήπια θα σας δείξουν πώς ερμηνεύουν τους τσακωμούς μέσω του τρόπου που μιλάνε σε άλλους, όταν είναι θυμωμένα.»

Τα νήπια μπορεί να έχουν συχνά κρίσεις θυμού, να δυσκολεύονται να κάνουν φιλίες ή να δυσκολεύονται να εκφράσουν περίπλοκα συναισθήματα ή ιδέες με ήρεμο τρόπο. Αργότερα, τα παιδιά μπορεί να επιδεικνύουν δυσκολίες με τη συγκέντρωση, να έχουν άγχος ή να αναπτύσσουν προβλήματα συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, μια έρευνα του 2012 σε παιδιά νηπιαγωγείου βρήκε ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς τσακώνονταν άγρια ή συχνά ήταν πιο πιθανό να έχουν κατάθλιψη, άγχος και θέματα συμπεριφοράς μέχρι να πάνε στην Α? γυμνασίου. Μια άλλη έρευνα, από το 2015, βρήκε ότι οι πολλές οικογενειακές ασυμφωνίες μπορούν να αλλάζουν τον εγκέφαλο των παιδιών και να τα κάνουν να επεξεργάζονται τα συναισθήματά τους διαφορετικά. Αυτό τα κάνει να αντιμετωπίζουν περισσότερες κοινωνικές προκλήσεις αργότερα στη ζωή τους.

«Είτε μας αρέσει, είτε όχι, εμείς ως γονείς είμαστε πρότυπα για τα παιδιά στο 100% του χρόνου, είτε είμαστε στα καλύτερά μας είτε στα χειρότερά μας» λέει οRadniecki. Και ως συνέπεια, τα παιδιά θα μιμούνται τα μοτίβα σχέσεών μας αργότερα στη ζωή.

Οι έφηβοι θα μιμούνται όσα βλέπουν από τους γονείς τους στις σχέσεις με τους φίλους τους και θα δείχνουν ότι έχουν μάθει πως ο τρόπος να επικοινωνείς ή να λύνεις ένα θέμα είναι μέσα από τσακωμό. Στην ενήλικη ζωή, αυτό μπορεί να έχει επίπτωση στο τι θεωρεί το παιδί σας αποδεκτή συμπεριφορά και στις ρομαντικές του σχέσεις.

Τι μπορείτε να κάνετε, για να αποτρέψετε τη ζημιά;

Πρώτα από όλα, να γνωρίζετε ότι ένας τσακωμός με τον σύντροφό σας δεν θα καταστρέψει το παιδί σας για πάντα. Βασικά, ακόμα και αρκετοί τσακωμοί δεν αποτελούν σημαντικό λόγο ανησυχίας. Και, για να είμαστε ειλικρινείς, όλοι πότε πότε τσακωνόμαστε με το σύντροφό μας, ακόμα κι αν προσπαθούμε να το αποφύγουμε.

«Οι τσακωμοί και οι αντιπαραθέσεις στον γάμο είναι φυσιολογικοί» λέει ο Radniecki«και στην πλειονότητά τους, δεν θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του παιδιού. Σοβαρά θέματα προκύπτουν μόνο για τα παιδιά που εκτίθενται σε χρόνιους και έντονους τσακωμούς και αντιπαραθέσεις. Τα παιδιά είναι πολύ ανθεκτικά όντα και δεν πρέπει να πιέζουμε πολύ τον εαυτό μας να είμαστε τέλειοι. Ο περιστασιακός τσακωμός ή οι υψωμένες φωνές γενικά δεν είναι επιβλαβείς.»

Στην πραγματικότητα, ένας τσακωμός μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία μάθησης για τα παιδιά, καθώς μπορεί να τα διδάξει δεξιότητες υγιούς επίλυσης μιας αντιπαράθεσης. Ενώ μια έρευνα από το 2016 έδειξε ότι οι εντάσεις που δεν επιλύθηκαν μετά από γονεϊκή αντιπαράθεση συνδέονται με αυξημένο άγχος, κατάθλιψη και κοινωνική φοβία, μια έρευνα του 2017 έδειξε ότι οι μαθητές του γυμνασίου, των οποίων οι γονείς έλυναν τις αντιπαραθέσεις τους, διέθεταν καλύτερες δεξιότητες διαχείρισης καταστάσεων. Η ίδια αυτή έρευνα έδειξε ότι οι γονείς που εξέφραζαν θέρμη και συμπόνοια μεταξύ τους κατά τη διάρκεια διαφωνιών καλλιεργούσαν μια αίσθηση ασφάλειας στα παιδιά τους. Αυτά τα παιδιά γνώριζαν ότι οι γονείς τους θα είναι εντάξει μακροπρόθεσμα. Μια έρευνα του 2009 επίσης έδειξε ότι τα παιδιά με γονείς που είχαν εποικοδομητικές αντιπαραθέσεις επεδείκνυαν καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες αργότερα, όπως καλή συνεργασία με τους συμμαθητές τους και μεγαλύτερη συμπόνοια.

Ας αποδεχτούμε ότι δεν θα μπορέσουμε να εξαλείψουμε όλες τις αντιπαραθέσεις. Το κλειδί είναι να είμαστε καλά πρότυπα. «Όλα τα ζευγάρια μαλώνουν» λέει οRadniecki. «Οι αντιπαραθέσεις είναι στην πραγματικότητα υγιείς στα πλαίσια μιας σχέσης. Η αντιπαράθεση είναι εκείνη που βοηθά τα ζευγάρια να προχωρήσουν μπροστά και να μεγαλώσουν. Πιστεύω πως ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε ως γονείς είναι να είμαστε καλά πρότυπα για το πώς να μαλώνουμε και να ερχόμαστε σε αντιπαράθεση με τρόπο υγιή.»

Για να το κάνουμε αυτό πρέπει να εφαρμόζουμε τη χρήση «εγώ» προτάσεων κατά τη διάρκεια του τσακωμού, να εστιάζουμε στις δικές μας ανάγκες και συναισθηματικά βιώματα αντί στις πράξεις ή τις συμπεριφορές του συντρόφου. Για παράδειγμα, μπορούμε να πούμε «Νιώθω πληγωμένος» ή «Είμαι θυμωμένος» ως αντίδραση σε κάτι που συνέβη, αντί να κατηγορήσουμε τον σύντροφο για κάτι που έκανε σε εμάς. Αυτό μπορεί να αποτρέψει τον καβγά να εξελιχθεί σε στιχομυθία με βρισιές.

Εντοπίζουμε και αναγνωρίζουμε τα ανθυγιεινά μοτίβα, όπως οι βρισιές, ο σαρκασμός, η απαξίωση των συναισθημάτων του συντρόφου ή η αναμόχλευση του παρελθόντος. Προσπαθούμε να μην επαναλάβουμε αυτήν τη συμπεριφορά σε μελλοντικές διαφωνίες.

«Επιδείξτε πώς διαχειριζόμαστε το θυμό» λέει η Tomko. «Διδάξτε τα παιδιά σας να έχουν το θάρρος να λένε ό,τι σκέφτονται, αλλά με υγιή τρόπο. Μπορούμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας μέσω υγιούς διαλόγου και κατάλληλης θέσπισης ορίων.» Αν μια διαφωνία ξεκινά να γίνεται πολύ έντονη, κάντε ένα διάλειμμα και συμφωνήστε να επανέλθετε όταν έχετε ηρεμήσει και οι δύο. Είναι συχνά αντιπαραγωγικό να πιέζουμε τον εαυτό μας να επιλύσουμε το πρόβλημα, ενώ είμαστε θυμωμένοι. Ο θυμός είναι μια αντίδραση σε μια κρίση που μπορεί να θολώσει τη λογική μας.

Είναι πραγματικά πολύ σημαντικό να αφήσετε το παιδί σας να σας δει να επιλύετε τα προβλήματα. «Ίσως το πιο σημαντικό μέρος μιας υγιούς αντιπαράθεσης είναι η επισκευή» λέει ο Radniecki. «Ανεξάρτητα από την ένταση του καβγά, πρέπει πάντα να υπάρχει μια συζήτηση ως συνέχεια, όταν τα πνεύματα έχουν ηρεμήσει. Ενθαρρύνω τους γονείς με τους οποίους δουλεύω να έχουν τουλάχιστον ένα μέρος της συζήτησης αυτής, όταν είναι πρέπον αυτό, μπροστά στα παιδιά ως ένα μέσο προβολής του προτύπου επίλυσης αντιπαράθεσης. Επίσης τους ενθαρρύνω να αναλάβουν την ευθύνη για τη δική τους συμπεριφορά, αντί να κατηγορούν τον άλλον γονέα. Είναι αποδεκτό να παραδεχτείτε στα παιδιά σας ότι χάσατε τον έλεγχο.» Στην πραγματικότητα, είναι καλό τα παιδιά να σας δουν να ζητάτε συγγνώμη.

Μετά από τον καβγά, βεβαιωθείτε ότι θα ελέγξετε το πώς είναι το παιδί σας. «Τα παιδιά σκέφτονται σε όρους μαύρου/άσπρου και είναι εγωκεντρικά» υποστηρίζει ηTomko. «Μπορεί να πιστεύουν ότι είναι η αιτία του τσακωμού και μπορεί να βλέπουν τον εαυτό τους ως κακό ή ότι κάνουν τους άλλους να θυμώνουν. Ρωτήστε τα παιδιά τι νιώθουν όταν υπάρχει καβγάς στο σπίτι.» Αναγνωρίστε τους πόσο δύσκολο, τρομακτικό ή εκνευριστικό είναι να βλέπουν εσάς και τον σύντροφό σας να μαλώνετε.

«Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζουν πως τα αγαπάτε» λέει ο Radniecki «και βεβαιωθείτε ότι γνωρίζουν πως ο καβγάς με κανέναν τρόπο δεν ήταν δικό τους σφάλμα.»

Αν δυσκολεύεστε, σκεφτείτε την επιλογή συμβουλευτικής ζευγαριών. «Αν τα ζευγάρια συνειδητοποιήσουν ότι είναι ανίκανα να διαφωνούν με έναν ήρεμο τρόπο και να καταλήγουν σε μια αμοιβαία κατανόηση ή συμβιβασμό, είναι μάλλον καλή στιγμή να αναζητήσουν σύμβουλο ζευγαριών» λέει η Crawford. «Η ικανότητα αποτελεσματικής και ήρεμης επικοινωνίας είναι απαραίτητη για έναν ευτυχισμένο γάμο και μια ευτυχισμένη οικογένεια.»

Αν πραγματικά δεν δουλεύει η σχέση, είναι αποδεκτό να τη διαλύσετε. «Συχνά τα ζευγάρια μένουν σε μια ανθυγιεινή και αντιπαραθετική σχέση για το καλό των παιδιών» λέει η Tomko. «Αυτό μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.» Αν χωρίσετε, βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας γνωρίζει ότι δεν είναι δικό του σφάλμα και ότι το αγαπάτε και οι δύο. Μην εμπλέκετε το παιδί στα προβλήματα των ενηλίκων, όπως νέες σχέσεις, οικονομικά θέματα ή δικαστικές διενέξεις και ποτέ μην τα χρησιμοποιείτε ως μεσάζοντες.

Επίσης ποτέ μη λέτε άσχημα λόγια για τον πρώην σύντροφό σας. «Το παιδί θα νιώσει διχασμένο μεταξύ των θεμελιωδών αξιών του ιδίου, την αφοσίωση στον άλλο γονέα και την υποστήριξη προς εσάς» λέει η Tomko. «Δεν μπορεί να κάνει και τα δύο και αυτό το κάνει να νιώθει άγχος και ενοχή.»

Είτε μείνετε μαζί είτε χωρίσετε, το πιο σημαντικό είναι να εξασφαλίσετε ότι το παιδί σας νιώθει ασφαλές. «Τα παιδιά που έχουν εκτεθεί σε χρόνια και έντονα συναισθήματα έχουν συνηθίσει στην έλλειψη προβλεψιμότητας και το χάος» λέει οRadniecki. «Αυτό θέτει το νευρικό τους σύστημα σε μια μόνιμη κατάσταση πάλης ή φυγής. Παρέχοντας στα παιδιά δομή, ρουτίνα και προβλέψιμες πρακτικές φροντίδας, μπορείτε κυριολεκτικά να επαναπρογραμματίσετε τον εγκέφαλο που έχει αρνητικά επηρεαστεί από την έκθεση στο στρες.»


Πηγή:

https://www.healthline.com/health/parenting/arguing-in-front-of-kids-healthy