Αρνηση Σίτισης

Ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που μπορεί να κληθεί κανείς να διαχειριστεί κανείς, τόσο ως γονέας όσο και ως θεραπευτής είναι η άρνηση ενός παιδιού να φάει. Παράλληλα, η άρνηση σίτισης προκαλεί άγχος και στο παιδί. Οι ζωές μας συχνά περιστρέφονται γύρω από το φαγητό, όπως και η υγιής ανάπτυξη. Στον ιστότοπο της Ark η παθολόγος λόγου και ομιλίας Debra C. Lowsky, MS, CCC-SLP ερευνά αν η άρνηση του παιδιού να φάει οφείλεται σε κινητική δυσκολία ή έχει αισθητηριακή ρίζα.

Κατ’ αρχάς, πρέπει να σημειωθεί πως μόνο ένας λογοθεραπευτής / παθολόγος λόγου και ομιλίας μπορεί να αξιολογήσει το παιδί από κοντά και να εντοπίσει τους λόγους για τους οποίους το παιδί αρνείται να φάει. Αν ανησυχείτε ότι το παιδί σας έχει προβλήματα με το φαγητό, συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας και ζητήστε του να σας παραπέμψει σε κάποιο λογοθεραπευτή με την αντίστοιχη εμπειρία. Αν οφείλεται σε αισθητηριακό πρόβλημα, πιθανόν να χρειαστείτε και τη συνδρομή εργοθεραπευτή.

Συνήθως τα παιδιά με δυσκολία στη σίτιση κατατάσσονται σε δυο κατηγορίες (ή ένα συνδυασμό των δυο): δυσκολία στην κινητικότητα του στόματος και/ή αισθητηριακά θέματα. Ακολουθούν κάποιες πληροφορίες που πιθανόν να βρείτε χρήσιμες καθώς και στρατηγικές που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές (υποθέτοντας ότι όλα τα ιατρικά θέματα, όπως παλινδρόμηση, έχουν απορριφθεί ως αίτιο ή έχουν ήδη αντιμετωπιστεί).

Κινητικά προβλήματα

Κάποια παιδιά μπουκώνονται με το φαγητό τους, αρνούνται να το φάνε, το κάνουν εμετό ή το φτύνουν, επειδή γνωρίζουν πως δεν έχουν τις κινητικές δεξιότητες που απαιτούνται για να διαχειριστούν το φαγητό τους. Αν και η σίτιση είναι αυτόματη για τους περισσότερους από εμάς, στην πραγματικότητα απαιτεί πολλά. Η γνάθος κινείται περιστροφικά για να μασήσει και να διασπάσει αρκούντως την τροφή. Ταυτόχρονα, η γλώσσα μεταφέρει το φαγητό από την μια πλευρά στην άλλη και πάνω κάτω για να βοηθήσει στη διάσπαση της τροφής, διαμορφώνοντάς την σε έναν σβώλο προετοιμάζοντας την κατάποση. Είναι περίπλοκο λοιπόν. Απαιτεί οριζόντια και κάθετη κίνηση της γλώσσας, δύναμη στη γνάθο, ρυθμική μάσηση, συντονισμό και άλλα.

Αν ένα παιδί υστερεί σε κάποιες από αυτές τις κινητικές δεξιότητες, τότε η σίτιση μπορεί να είναι επικίνδυνη και κάποια φαγητά πιθανόν να προκαλέσουν πνιγμό. Η εμπειρία δείχνει πως πολλά παιδιά γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν το φαγητό, οπότε το αρνούνται σαν ένα μηχανισμό αυτοάμυνας. Το παιδί μπορεί απλώς να μην είναι ικανό να επικοινωνήσει αυτόν τον πολύ πραγματικό φόβο για το φαγητό που δεν μπορεί να μασήσει.

Συχνά ένα χαρακτηριστικό σημάδι καθυστέρησης στην ανάπτυξη της κινητικότητας του στόματος είναι η έλλειψη οριζόντιας κίνησης στη γλώσσα. Μπορεί το παιδί σας να κινήσει τη γλώσσα του από τη μια μεριά του στόματος στην άλλη και αντίστροφα; Μπορεί το παιδί σας να σηκώσει την άκρη της γλώσσας του στη φατνιακή ακρολοφία (την περιοχή των ούλων πίσω από την κορυφή των μπροστινών δοντιών); Πώς μασάει το παιδί σας; Η γνάθος κινείται ευθεία πάνω και κάτω ή κινείται με κυκλική/διαγώνια κίνηση; Το παιδί σας μασάει αρκετά την τροφή του; Πάρτε μια μπουκιά από ό,τι τρώει το παιδί σας και μετρήστε πόσες φορές χρειάζεται να μασήσετε μέχρι να διασπαστεί το φαγητό. Έπειτα παρατηρήστε και μετρήστε πόσες φορές μασάει το παιδί σας. Πρέπει να έχει οριζόντια και κάθετη κίνηση στη γλώσσα του (χωρίς να κινεί το κεφάλι του για να διευκολύνει τη διαδικασία), ένα ώριμο μοτίβο μάσησης και αρκετές κινήσεις μάσησης για να διασπάσει αρκούντως το φαγητό.

Αισθητηρικά Θέματα

Το αισθητηριακό φάσμα είναι ευρύ και περίπλοκο, αλλά συνήθως παρατηρείται αισθητηριακή αποστροφή με έναν από τους δυο τρόπους (ή, πάλι, μερικές φορές σε συνδυασμό):

  • Υπο-ευαισθησία, δηλαδή ελάχιστη ως καθόλου αντίληψη του στόματος. Όταν δεν υπάρχει αρκετή αντίληψη του στόματος, μπορούμε να παρατηρήσουμε μπούκωμα του φαγητού – μερικές φορές τα παιδιά το κάνουν αυτό προσπαθώντας να αισθανθούν καλύτερα το φαγητό μέσα στο στόμα τους. ʼλλες φορές, μπορούμε να παρατηρήσουμε υπολείμματα φαγητού στο στόμα, τα χείλη, το εσωτερικό των μάγουλων κλπ. – αν το παιδί δεν τα αισθάνεται μέσα στο στόμα του, τότε δεν ξέρει να τα ανακτήσει και να τα καταπιεί. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να τρέχουν σάλια από το παιδί εξαιτίας της έλλειψης αίσθησης (πρέπει να μπορείς να αισθανθείς το σάλιο να συγκεντρώνεται ώστε να ξέρεις ότι πρέπει να το καταπιείς).
  • Υπέρ-ευαισθησία – δηλαδή υπερβολικά έντονη αντίληψη στόματος. Στην περίπτωση αυτή, το παιδί μπορεί να πνίγεται ή να κάνει εμετό, να φτύνει το φαγητό του, να αντιστέκεται κλαίγοντας, κλωτσώντας, ουρλιάζοντας και να παρουσιάζει ένα εύρος προβλημάτων συμπεριφοράς.

Όταν δουλεύουμε με την αποστροφή του παιδιού, δε ζητάμε από το παιδί εξ αρχής να φάει το φαγητό του. Μπορεί να το φάνε ή να το δοκιμάσουν, αλλά δεν είναι αυτός ο σκοπός τώρα. Πρώτα πρέπει να νιώσουν άνετα με το φαγητό, το οποίο είναι μια σταδιακή διαδικασία. Παρουσιάστε τα φαγητά μέσω παιχνιδιού. Αφήστε τα παιδιά να χειριστούν το φαγητό φτιάχνοντας φατσούλες από αυτό, λιώνοντάς το, χτυπώντας το με το κουτάλι κλπ. Ο εργοθεραπευτής μπορεί επίσης να αφήσει τα παιδιά να παίζουν σε δοχεία με ρύζι για να βρουν κρυμμένα αντικείμενα, όπως πλαστικά ζώα ή αυτοκίνητα. Τα ωμά ζυμαρικά υπάρχουν σε πολλά σχήματα και υφές , οπότε μπορούν να είναι καλά. Μπορείτε να παίξετε με αφρό ξυρίσματος, να φτιάξετε λασπόπιτες κλπ – όλα αυτά θα βοηθήσουν τα παιδιά να συνηθίσουν να αγγίζουν διάφορες υφές. Οι παλάμες είναι ευαίσθητες στην αφή, η οποία συνδέεται με την αίσθηση του στόματος. Οπότε ξεκινήστε με τις παλάμες και τις άκρες των δακτύλων για να δουλέψετε σταδιακά προς την αποδοχή των διαφορετικών φαγητών / αισθήσεων στο στόμα.

Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι κάποιες φορές τα αισθητηριακά θέματα καμουφλάρουν θέματα κινητικότητας του στόματος. Οπότε, άπαξ κι έχετε κανονικοποιήσει τις ευαισθησίες, μπορεί να χρειαστεί να ανατρέξετε στο πρώτο μέρος της ανάρτησης αυτής. Πιο συχνά θα δείτε θέματα κινητικότητας του στόματος να παρουσιάζονται σε παιδιά με υπο-ευαισθησία απ’ ό,τι στα παιδιά με υπερ-ευαισθησία. Θυμηθείτε, ωστόσο, ότι όλοι έχουμε τις δικές μας ιδιοτροπίες σε ό,τι αφορά το φαγητό. Σκεφτείτε πώς κάποιος πίνει τον καφέ του: άλλοι με λίγο καφέ στο γάλα τους, άλλοι χωρίς γάλα, άλλοι με ζάχαρη, άλλοι με γλυκαντικά κλπ. ʼλλους δε η μυρωδιά του καφέ τους απωθεί. Όλες οι παραπάνω προτιμήσεις σχετίζονται με τις αισθήσεις. Συχνά ξεκινούν ως προτιμήσεις και δεν εξελίσσονται σε πρόβλημα σίτισης. Οπότε είναι εντάξει αν στο παιδί σας απλώς δεν του αρέσουν κάποια φαγητά. Ο σκοπός είναι να έχει μια ολοκληρωμένη διατροφή, η οποία να περιέχει όλες τις διατροφικές ομάδες. Και πάλι, δεν μπορεί να τονιστεί αρκετά η σημασία της ύπαρξης ενός λογοθερπευτή που να μπορεί να καθοδηγήσει και να βοηθήσει τους γονείς. Ένας διαιτολόγος επίσης είναι μια καλή ιδέα, για να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας λαμβάνει τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία, ενώ τα θέματα σίτισης είναι στη διαδικασία διαχείρισης.

Βρείτε ολόκληρο το άρθρο εδώ

https://www.arktherapeutic.com/blog/food-refusal-is-it-oral-motor-or-sensory-related/