ΤΡΑΥΛΙΣΜΟΣ

Μαντατή Τόνια, Λογοθεραπεύτρια

Ο τραυλισμός είναι μια διαταραχή στο ρυθμό, στην μελωδία και στην ταχύτητα της ομιλίας. Διακρίνεται σε τρεις τύπους:

α) Κλονικός Τραυλισμός: το άτομο επαναλαμβάνει συνεχώς την αρχική συλλαβή ή λέξη πολλές φορές (πχ. παπαπαπατέρα),
β) Τονικός Τραυλισμός: το άτομο δυσκολεύεται και δεν μπορεί να αρχίσει την ομιλία του παρά τις προσπάθειες που καταβάλλει (πχ. Τ....... άκης) και
γ) Μεικτός Τραυλισμός: στην περίπτωση αυτή συνυπάρχουν τα φαινόμενα του τονικού  και του κλονικού τραυλισμού.

Συνήθως εμφανίζεται κατά την προσχολική ηλικία, όταν δηλαδή σχηματίζεται ο λόγος. Σπανιότερα μπορεί να πρωτοεμφανιστεί κατά την έναρξη του σχολείου, όταν το παιδί μπαίνει σε ένα νέο περιβάλλον και καλείται να ανταπεξέλθει σε νέες απαιτήσεις. Τέλος, μπορεί να εμφανισθεί και κατά την προεφηβική ηλικία, όταν εκτυλίσσονται ψυχοφυσιολογικές αλλαγές στον νέο και υπάρχουν έντονες συγκρούσεις με το κοινωνικό περιβάλλον.

Τα κύρια αίτια εμφάνισης του τραυλισμού, σύμφωνα με την βιβλιογραφία, είναι:

  • οργανικά (πχ. στοματικές παθήσεις, τραύματα στην εμβρυική ζωή ή κατά τη γέννηση, αρρώστιες όπως τύφος, μαγουλάδες κ.α.)
  • νευρωτικά
  • κληρονομικά
  • κοινωνικά ή ψυχολογικά (πχ. η στάση του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα των γονιών, όπως μετάδοση άγχους στο παιδί, υπερφόρτωση του παιδιού με δυσανάλογο γλωσσικό υλικό, κάποιο ισχυρό σοκ, φόβος κ.α.)
  • άλλα (πχ. μίμηση σημαντικού άλλου που τραυλίζει, ελλιπείς δυνατότητες ομιλίας λόγω αδυναμίας κινήσεων των οργάνων ομιλίας)

Τα συμπτώματα του τραυλισμού κατηγοριοποιούνται σε εξωτερικά και εσωτερικά.

Τα εξωτερικά συμπτώματα γίνονται άμεσα αντιληπτά από τον συνομιλητή. Τέτοια εμφανή συμπτώματα είναι οι κλονικοί σπασμοί (πχ. παπαπαπατέρα), οι τονικοί σπασμοί (πχ. τ..........άκης), η διαταραχή του ρυθμού της ομιλίας, τα τικ κατά τη διάρκεια της ομιλίας (πχ. κινήσεις χεριού, ώμου κ.α.), η εμβολοφρασία (δηλ. η παρεμβολή “παράσιτων” λέξεων), καθώς και μικροσυμπτώματα όπως το τρεμούλιασμα κλειστών βλεφάρων, ο ασταθής σφυγμός κ.α. Τα εσωτερικά συμπτώματα δεν είναι εμφανή και αναφέρονται στο συναίσθημα όπως ο φόβος, η ευαισθησία κ.α. Αυτά εκφράζονται κυρίως με λογοφοβία, φοβία σε διάφορες καταστάσεις, απομόνωση, ευεραισθησία κ.α.

Ο τραυλισμός αποτελεί μια πολύπλοκη διαταραχή. Τα συμπτώματά του εμφανίζονται με πολλούς τρόπους, απελευθερώνονται διαφορετικά το ένα από το άλλο και οι επιδράσεις τους διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Επομένως και η θεραπεία του τραυλισμού διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Ο λογοθεραπευτής επιλέγει τις κατάλληλες μεθόδους ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και πάντα σε συνεργασία με τους γονείς του. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για παιδιά προσχολικής, σχολικής και εφηβικής ηλικίας και διαφορετικές προσεγγίσεις για ενήλικες. Ο λογοθεραπευτής εφαρμόζει τεχνικές (πχ. ασκήσεις αναπνοής, φωνής, άρθρωσης) με στόχο την μείωση του συμπτώματος του τραυλισμού.

Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να προστρέχει παράλληλα με το λογοθεραπευτή και ο ψυχολόγος. Ο ψυχολόγος αποσκοπεί στην επίλυση της αιτίας του τραυλισμού. Ανάλογα με το αίτημα των γονιών, μπορεί να προταθεί ακόμη και οικογενειακή θεραπεία ή συμβουλευτική γονέων ώστε οι γονείς να ευαισθητοποιηθούν και να μάθουν να επικεντρώνονται στο τι θέλει να τους πει το παιδί και όχι στον τρόπο που τους το λέει. Αυτή η σύνθετη θεραπεία θεωρείται η πιο αποτελεσματική.

Είναι σημαντικό οι γονείς να απευθυνθούν εγκαίρως στον λογοθεραπευτή, πριν εδραιωθεί ο τραυλισμός ως πρόβλημα και το παιδί αρχίσει να αισθάνεται μειονεκτικά επειδή παρουσιάζει δυσκολία στην επικοινωνία. Θα πρέπει να επιζητήσουν την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος και να μην εφησυχάζουν κατά τις περιόδους που ο τραυλισμός δεν είναι εμφανής. Είναι λάθος να ελπίζουν ότι η κατάσταση διορθώθηκε έτσι απλά χωρίς παρέμβαση, γιατί ο τραυλισμός είναι περιοδικό φαινόμενο και επομένως μπορεί να έρχεται και να παρέρχεται ανά διαστήματα.